Beslistool halveert onterecht antibioticagebruik bij kwetsbare ouderen

Antibioticaresistentie is een wereldwijde bedreiging voor de gezondheid, met overmatig gebruik van antibiotica als een van de belangrijkste oorzaken. Kwetsbare ouderen met een vermoedelijke urineweginfectie krijgen regelmatig onterecht antibiotica voorgeschreven. “Hoewel richtlijnen terughoudend antibioticagebruik promoten, is implementatie in de praktijk lastig door de complexiteit van antibioticavoorschrijving en de heterogeniteit binnen de zorgsetting voor ouderen”, melden Hartman en haar collega’s in The BMJ.

Educatie, evaluatie, maatwerk

Om onterecht gebruik van antibiotica terug te dringen, onderzocht Hartman de rentmeesterschapsinterventie. Aan het onderzoek deden 1.041 kwetsbare ouderen van 70 jaar of ouder mee, afkomstig uit Nederland, Noorwegen, Polen en Zweden. Zij waren geïncludeerd bij ouderenzorgorganisaties en huisartsenpraktijken. Een deel van de patiënten behoorde tot de controlegroep en ontving reguliere zorg. Andere patiënten kregen de interventie aangeboden.

Zorgverleners ontvingen voor de rentmeesterschapsinterventie een beslisinstrument voor gepast antibioticagebruik, ondersteund door een educatieve toolbox met pocket cards, posters en een e-learning. Deze moest zowel de zorgverleners zelf als de patiënten en diens mantelzorgers informeren. Een participatief actieonderzoek – met educatieve sessies, evaluatie en lokaal maatwerk – volgde ter bevordering van de implementatie.

Gepast antibioticagebruik

De studie wijst uit dat de interventie tot vermindering van antibioticavoorschrijving leidt; patiënten uit de controlegroep kregen twee keer zoveel antibiotica voorgeschreven als patiënten uit de interventiegroep. “Er werden geen verschillen waargenomen tussen de interventie- en de controlegroep in het aantal complicaties, ziekenhuisverwijzingen, ziekenhuisopnames en mortaliteit binnen 21 dagen na vermoedelijke urineweginfecties”, concluderen de onderzoekers. Daarmee blijkt de implementatie van de rentmeesterschapsinterventie een veilige manier om het aantal onterechte antibioticavoorschrijvingen voor kwetsbare ouderen terug te dringen.