In het midden van de corona-pandemie blijft ook die andere pandemie om aandacht vragen. Ruim 1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes en de verwachting is dat dit aantal gestaag oploopt naar 1,5 miljoen mensen met diabetes in 2040. De zorgverlening aan mensen met een chronische aandoening draaide de afgelopen maanden op halve kracht om ruimte te maken voor de corona-zorg. Dat is op zich begrijpelijk, de capaciteit van de Nederlandse zorg is niet onbeperkt. Maar dat kan soms wel ernstige medische gevolgen hebben. We moeten dus effectiever en slimmer omgaan met de beschikbare capaciteit. Niet alleen nu in tijden van corona, maar ook als we de gestaag groeiende groep mensen met diabetes goede zorg willen kunnen blijven bieden.
Iedereen een eigen therapie
Het liefst wil je iedereen met diabetes een persoonlijke therapie bieden. Exact toegesneden op de medische conditie, maar ook naadloos passend bij de wensen en leefstijl van diegene. Dat is misschien nu nog te veel gevraagd. Maar op dit moment zitten we ongeveer in het tegenovergestelde scenario. In het ziekenhuis heeft iemand met diabetes bijna standaard drie consulten per jaar bij een diabetesverpleegkundige en een jaargesprek met een internist. Voor veel mensen is dat veel te veel, die regelen hun diabetes uitstekend zelf. En voor anderen bij wie het niet lukt om het onder controle te krijgen, is het misschien te weinig.
Neem nu bijvoorbeeld de inzet van continue glucosemonitoring (CGM) systemen. De wetenschap toont aan dat deze systemen leiden tot een betere beheersing van glucosewaarden, met of zonder insulinepomp. Maar dat wil niet zeggen dat dit voor elk individu met diabetes zo is. Er zijn mensen die het lastig vinden om met die technologie om te gaan en dan waarschijnlijk meer baat hebben bij een andere aanpak. Persoonlijke zorg betekent dus niet automatisch méér technologie.
Wat werkt, wat niet?
We moeten toewerken naar geïntegreerd, persoonlijk diabetesmanagement. Daarmee bedoel ik het samenspel van noodzakelijke zorg, dat is ingericht rondom iemand met diabetes en diens medische vraagstukken en diens persoonlijke voorkeuren. Daarin speelt digitalisering een hoofdrol, met name het continu op afstand monitoren en analyseren van medische data. Dat is namelijk een voorwaarde om gefundeerde, geïnformeerde beslissingen te nemen rondom de optimale zorg voor elk uniek persoon. Dat kan ertoe bijdragen dat iemand met diabetes de juiste, persoonlijke zorg krijgt en tegelijk dat de beschikbare zorgcapaciteit niet verspild wordt met zorg die eigenlijk niet nodig is.
Wat is daarvoor nodig? Allereerst dat er regelmatig of zelfs continu gemonitord wordt, bijvoorbeeld via een online diabetesdagboek en sensoren. Dat begint bij de betrokkenheid van de personen met diabetes en aangezien die al een dagtaak hebben om hun diabetes te managen, vraagt dit om een digitaal systeem waarin dit automatisch gebeurt. Ten tweede moet de zorgverlener de gegevens efficiënt kunnen monitoren en de opvolging goed in de praktijk kunnen regelen. De zorgverlener moet bijvoorbeeld weten hoe je een e-consult inricht en opvolgt en hoe je je patiënt erbij betrekt, ook op afstand. Ten derde, en dat is belangrijk, is het mogelijk om per individuele patiënt te ontdekken wat werkt en wat niet werkt. Sommigen varen wel bij de traditionele ondersteuning van vier keer per jaar op ‘live’ consult, anderen regelen het liever zelf.
Zorg ‘on demand’
De diabeteszorg functioneert al op hoog niveau in Nederland. Maar de wereld om ons heen verandert. De druk op de zorg neemt toe en de wensen en eisen van mensen die zorg nodig hebben, veranderen ook. Voor beide biedt digitalisering een oplossing. De noodzaak om de zorg met inzet van digitale technologie beter te integreren en efficiënter, slimmer en persoonlijker te maken, is er al langer, maar komt in de huidige tijd extra duidelijk naar voren. En zeker in de diabeteszorg is hier veel winst te behalen. Voor de zorg in het algemeen en voor de mensen met diabetes in het bijzonder. Dat betekent dus verder kijken dan naar de middelen alleen en het doel – individuele zorg – op het netvlies houden. Laten we met elkaar leren en actie ondernemen om digitale zorg passend en waardevol te maken.
Gert Bergman is Head of Medical Affairs and Quality bij Roche Diabetes Care
