In Nederland ligt het aantal patiënten met chronische wonden op ongeveer 500.000 per jaar. Hoewel de term chronische wond impliceert dat het om een wond gaat die altijd blijft zitten, gaat het om wonden die niet binnen de verwachte periode genezen. Dit kan gaan om weken, maanden of jaren.
Vaak is er sprake van onderliggende problematiek die de trage wondgenezing veroorzaakt en het risico vergroot op wondinfecties. Factoren die van invloed zijn op de staat van de wond zijn bijvoorbeeld roken, het gebruik van geneesmiddelen met bijwerkingen, het hebben van een aandoening als diabetes of een tekort aan goede voeding.
Richtlijnen wondzorg
Afgelopen jaar werden specifieke richtlijnen opgesteld op basis van de Kwaliteitsstandaard Organisatie van wondzorg in Nederland. Aanleiding was het gebrek aan goede diagnoses, de onduidelijkheid over de juiste behandelaar en foutieve behandelmethodes.
Op basis van deze richtlijnen kan een effectieve behandelmethode worden gestart, waarbij betrokken zorgverleners meer met elkaar samenwerken. Ook hebben zorgverleners afspraken gemaakt met zorgverzekeraars met betrekking tot het behandeltraject van de wondzorg.
Zorgverleners houden nauwkeurig bij welke behandelingen worden ingezet en de middelen die daarbij worden gebruikt. Het doel is om sneller een effectieve behandeling toe te passen bij complexe chronische wonden.
Thuissituatie
Maar juist de invloed van de onderliggende problematiek van de patiënt in combinatie met het behandeltraject in de thuissituatie wordt mijns inziens onderbelicht. Er is nu eenmaal weinig controle op het leefpatroon van de patiënt.
Patiënten zijn niet altijd toe aan meer regie en verantwoordelijkheid als het gaat om de eigen gezondheid. Je kunt wel zeggen dat ze moeten stoppen met roken en dat hun eetpatroon drastisch op de schop moet. Zien de patiënten daar de noodzaak wel van in als het om een ‘onschuldig’ wondje gaat?
Niet bevorderlijk
Waarschijnlijk weten ze niet dat alle weefsels in het lichaam gedurende een uur 30 procent minder zuurstof krijgen na het roken van een sigaret. Niet echt bevorderlijk voor een wondje. Naast deze problematiek is het voor artsen onmogelijk om continu en direct in te grijpen als de wond van de patiënt te traag geneest of als er sprake is van een wondinfectie. Aan de zorgverlenerskant kan er wel gerichter worden behandeld op basis van specifieke richtlijnen, maar er is meer aandacht nodig voor de momenten dat de patiënt niet bij de zorgverlener zit.
Verband met sensor
Wondzorg vraagt om nieuwe technieken die patiënten 24/7 kunnen monitoren, dus ook in de thuissituatie. Daarmee zit de arts continu op de huid van de patiënt. Voor verband en pleisters worden inmiddels nieuwe technieken ontwikkeld die monitoren op afstand mogelijk moeten maken.
Zo werken Amerikaanse onderzoekers aan verband dat is voorzien is van een sensor die de temperatuurschommelingen en pH-waardes van de wond controleren. Tevens kan er antibiotica worden toegevoegd aan het verband wanneer uit de temperatuur blijkt dat een infectie is ontstaan.
Geluidsgolven
Een andere techniek die het verband slim moet maken, werkt op basis van geluidsgolven. Deze worden continu ingezet via een microsensor in het verband om zo veranderingen in het genezingsproces te detecteren. Een app verstuurt een alert als er anders dient te worden behandeld.
En dat is nog maar het begin. Waarom geen minuscule camera toevoegen aan het verband die regelmatig foto’s maakt van de wond? Als we de grote berg aan wondjes data van 500.000 Nederlanders kunnen analyseren met kunstmatige intelligentie, dan zetten we niet één stap vooruit, maar wel tien. Dat moet het doel zijn.
Techniek wordt noodzaak
Er zijn verschillende oorzaken voor de staat van een wond. Denk bijvoorbeeld aan de diabetische wond die de diabetespatiënt niet opmerkt of een tekort aan bepaalde voeding die de wondgenezing verstoort. Juist door het gebrek aan inzicht in deze problematiek is het erg complex om een chronische wond goed te behandelen.
Big data
Met nieuwe technieken kan er continu wonden gemonitord door de arts. Die weet direct hoe hij beter kan behandelen. Bovendien is met alle big data naar verbanden en patronen te zoeken zodat we nog meer te weten komen over hoe wondjes ontstaan en hoe ze beter kunnen helen. Dit beperkt complicaties bij de patiënt en dus ook de zorgkosten.
Sebas Eikholt is redacteur bij Patientempowerment.nl
