Nu is Porter vooral bekend om zijn denkbeelden rond concurrentie en strategievorming. Zijn ideeën zijn alweer wat achterhaald en waren bepaald niet onomstreden. Robert Kaplan kennen we natuurlijk van Activity Based Costing en de Balanced Scorecard waarmee hij zijn sporen in management accounting zeker verdiend heeft. Wat beide bedrijfseconomen tot deskundigen maakt op het gebied van Value Based Healthcare is mij vooralsnog volstrekt onduidelijk.
Verder is de vraag natuurlijk wat value based healthcare eigenlijk is. Hebben we nu ineens een hype omdat de gemiddelde medisch specialist niet geïnteresseerd is in de toegevoegde waarde van zijn handelen? Nee natuurlijk niet! Als zorgverlener kijk je uiteraard naar wat een patiënt nodig heeft en wat helpt of niet. Een probleem daarbij is echter dat we heel vaak niet precies weten wat de toegevoegde waarde van een behandeling is. Hoe lang blijft de kunstheup van dokter A zitten of hoe lang duurt het voor de tumor terugkomt bij medicijn B?
Zinvol getal
Waarde gaat volgens Porter ook over kosten. De waarde van de zorg is dan gelijk aan de outcome gedeeld door de kosten. Nu levert dit bijvoorbeeld bij kosten per gewonnen levensjaar nog wel een zinvol getal op. Maar hoe bereken je de waarde als de outcome een betere mobiliteit is of minder pijn? Bedrijfseconomen zoals Porter en Kaplan zijn natuurlijk erg blij met kosten per “iets”. Dat kun je fijn vergelijken en makkelijk kiezen. Maar voor een patiënt gaat het vooral om dat “iets” dus minder pijn, weer goed kunnen lopen of niet meer zo benauwd zijn.
Het denken over wat wel en wat geen waarde toevoegt kennen we al zeventig jaar vanuit Lean. De drive binnen Lean om ‘waste’, dus handelingen en materialen die geen waarde toevoegen, te elimineren verlaagt de kosten. Dit is de slimste manier om waarde in het zorgproces te vermeerderen. De kosten gaan immers omlaag, dus de waarde omhoog. Lean is daarmee veruit de beste strategie om Value Based Healthcare in de praktijk te brengen.
Ander afwegingsproces
Essentieel is wel dat eerst bepaald wordt wat nu echt van waarde is voor die ene patiënt. De behandeling die daar uitkomt dient zo lean mogelijk, dus met zo weinig mogelijk verspillingen lees kosten, geleverd te worden. Dat is een heel ander afwegingsproces dan wanneer je kosten en uitkomsten van behandelopties op elkaar deelt en dan voor de hoogst scorende kiest. Hier lopen dus twee definities van waarde door elkaar. De eerste is wat de waarde is voor de patiënt. Dat is heel persoonlijk en kan dus ook wel eens helemaal niets doen zijn. En de tweede is waarde als outcome gedeeld door kosten.
De outcome van een behandeling weten we om tal van redenen vaak niet of soms pas na vele jaren.Het is dus ssentieel dat behandelingen landelijk veel meer gestandaardiseerd worden op basis van de best beschikbare kennis van dat moment. Hier ligt een belangrijke rol voor de wetenschappelijke verenigingen van medisch specialisten. Waarom is er zoveel variatie in behandelingen in Nederland voor dezelfde aandoening? Er kan er maar één de beste zijn. Standaardiseren van behandelingen en vervolgens de outcome goed meten is de beste garantie om overal state of the art zorg te verlenen en vooral om snel te kunnen innoveren. Ook dit is een basisprincipe van Lean.
Het organisatiebreed invoeren van lean is daa rom een veel betere investering in kwaliteit en kostenbeheersing dan hier en daar, met externe ondersteuning, een projectje optuigen rond value based healthcare.
