Bij een medische behandeling vinden we het heel normaal dat met regelmaat gemeten wordt of het herstel goed verloopt, bijvoorbeeld met laboratoriumonderzoek of een bloeddrukmeting. Blijkbaar roept het streven naar meetbare kwaliteit in de behandeling van depressie veel weerstand op. Meten is echter voor zowel de behandelaar als de cliënt essentieel voor een kwalitatief goed resultaat.
Vragenlijsten
Bij een depressie kan herstel goed gemonitord worden via routine outcome monitoring (ROM): de gevalideerde ROM-vragenlijsten meten de toe- of afname van de depressieve klachten. Door aan het begin, tijdens en aan het einde van een behandeling te meten. Hierdoor krijgt zowel de behandelaar als de cliënt goed zicht op de mentale gezondheid vóór, tijdens en ná de behandeling.
Het is een zegen voor de GGZ dat er een meetsysteem is ontwikkeld. Wereldwijd wordt al jaren gewerkt aan het monitoren en verbeteren van uitkomstdata. Nederland liep daarin voorop met ons benchmark instituut: Stichting Benchmark GGZ (SBG). MEERGGZ betreurt het zeer dat SGB door de GGZ-sector zelf de das om is gedaan.
De grote hoeveelheid data over behandeluitkomsten in de GGZ dreigt verloren te gaan. Daarmee dreigt ook het denken en bouwen aan het verbeteren van behandelresultaten uit het vizier te raken. MEERGGZ staat positief tegenover het initiatief van Menzis om wél vast te houden aan ROM en daarmee door te gaan, onder de nieuwe constellatie van Alliantie Kwaliteit in de GGZ (AKWA).
Professioneel handelen
Het gaat er in het initiatief van Menzis niet om bepaalde cliënten uit te sluiten of behandelaren af te straffen als een cliënt met een ernstige depressie een recidief krijgt of maar moeizaam herstelt. Het is algemeen bekend dat er veel soorten depressies zijn, dat veel mensen met een depressie goed te behandelen zijn en relatief vlot kunnen herstellen. Ook is bekend dat depressie een aandoening is met een relatief hoog recidief risico. Juist daarom moeten we meten!
MEERGGZ heeft het standpunt dat het meten van kwaliteit, zoals hierboven beschreven wordt, niet onder de noemer van administratieve lastendruk valt. Wij beschouwen het streven naar kwaliteit en het monitoren van behandelresultaten, het meten van klanttevredenheid en kosteneffectief werken als onderdeel van het professioneel handelen van de GGZ-professional.
Bekostiging
MEERGGZ steunt het idee van Menzis om bekostiging te koppelen aan uitkomsten van behandeling. Het technische format waarmee Menzis wil gaan werken is gebaseerd op een aantal bekende KPI’s in de GGZ. Daarbij gaat het onder andere om klachtreductie meten via de ROM, kwaliteit van leven meten via gevalideerde vragenlijsten die de zorgaanbieder kan kiezen en het percentage recidieven: hoeveel vervolgzorg is er nog nodig na de behandeling? Deze cijfers komen uit de declaratiegegevens van Menzis.
Als wij deze KPI’s en de gehele aanpak van Menzis naast de value based healthcare-theorie van Michael Porter leggen, dan zien we dat Menzis er goed in geslaagd is om VBHC toe te passen op de GGZ. Porter is al vaak enthousiast ontvangen in de Nederlandse zorgsector en een graag geziene spreker op tal van congressen. Ziekenhuizen zijn gestart met VBHC, wat internationaal aan terrein wint. Waardegericht inkopen van zorg zal naar onze overtuiging de komende jaren sterk gaan toenemen en er zal steeds meer bekend worden over uitkomsten van zorg naarmate de data beter beschikbaar komt. We leven in het tijdperk van data-analyse en artificial intelligence. Laten we daar dan op een verstandige manier gebruik van maken.
Eerdere initiatieven
Menzis is overigens niet de eerste zorgverzekeraar die deze richting kiest. Een paar jaar geleden namen Zilveren Kruis en de Depressievereniging het initiatief om zorgaanbieders voorrang te geven bij de zorginkoop als ze voldeden aan speciaal opgestelde kwaliteitscriteria: geen budgetplafond en behorend bij de voorkeur aanbieders van Zilveren Kruis. Ook daarbij speelde het meten van resultaten de hoofdrol. Zilveren Kruis publiceerde erover in de Volkskrant, samen met zorgaanbieder Mentaal Beter en de Depressievereniging.
Kamervragen of andere bijzondere belangstelling bleven echter uit. Waarom is er nu zo veel ophef over het voorstel van Menzis? Ten eerste kwam Zilveren Kruis met het initiatief vóór de op verkeerde gronden gevoerde discussie over ROM en het daaropvolgende ten grave dragen van de Stichting Benchmark GGZ (SBG).
Een tweede verschil is dat Zilveren Kruis het inkoopproces optioneel had ingestoken; Menzis zet dit in voor alle zorgaanbieders.Tot slot heeft Menzis ervoor gekozen om als zorgverzekeraar de pers te zoeken. Zilveren Kruis koos ervoor om dat samen met zorgaanbieders en de Depressievereniging te doen.
Implementatie
MEERGGZ zal de implementatie van de voornemens van Menzis op de voet volgen en positief kritisch meekijken naar de wijze waarop dit plan uitgevoerd wordt. We zullen met name letten op de concrete vertaling van deze aanpak naar de zorgcontractering voor 2019 en verder. Ook zullen wij kijken naar de ruimte die zorgaanbieders krijgen om hun eigen verbeteringen te realiseren en op welke wijze Menzis daar een bonus of malus aan gaat verbinden.
Martin de Heer is bestuurslid van MEERGGZ. Het blog is geschreven in samenwerking met Leon de Jong en Michiel Bosman, die ook bestuurslid zijn.
