Met vier instellingen in de ggz hebben we eind 2017 Volante opgericht, een vereniging die zich bezighoudt met dit thema. Onder de noemer Value Based Mental Health Care gaan we kijken of we voor verschillende doelgroepen tot betekenisvolle uitkomsten kunnen komen. Betekenisvol houdt hierbij in dat de uitkomsten waarde toevoegen aan het leven van de klant. Indicatoren voor symptomatisch, persoonlijk en maatschappelijk herstel zullen hierin een plek krijgen, naast aspecten als klanttevredenheid, wacht- en doorlooptijden van de zorg en kostenaspecten.
Bij betekenisvolle uitkomsten denken we vanuit waarde voor de patiënt en focussen we op de resultaten die voor hem of haar het meest van belang zijn. Wat de waarde is voor de patiënt, wordt samen met patiënten en patiëntverenigingen bepaald en is uiteindelijk het resultaat van teamwerk.
Zorgaanbod dat aansluit bij de zorgvraag van de patiënt is de sleutel voor het creëren van waarde. Immers, waarde voor een patiënt wordt gecreëerd op het niveau van de aandoening door samenwerkende hulpverleners in de keten.
Waarde creëren betekent ook innoveren en vernieuwen, op zoek naar nieuwe methoden en technieken om de resultaten te verbeteren. Hierbij hoort het continu vergaren van kennis en het delen van expertise. Men voelt zich verantwoordelijk voor het geheel van de keten, deelt ervaringen, meet kwaliteit en vergelijkt resultaten.
Doelgroepen
De doelgroepen waar we in Volante verband mee gaan starten, zijn Angst & Depressie en Acute psychiatrie. Vervolgens zal het aantal aandoeningen waarbij we gaan werken met betekenisvolle uitkomsten in de loop van de tijd uitgebreid worden. Het is echter belangrijk om pragmatisch en met een duidelijke focus te starten om de betrokkenen in een vroeg mogelijk stadium samen te laten werken en zo de energie binnen Volante goed te richten.
Het is evident dat er in alle domeinen van de zorg sprake dient te zijn van methodisch handelen, gebaseerd op waar mogelijk wetenschappelijke inzichten en ontwikkelde goede praktijken. Dit kan echter niet zonder vooraf met de klant af te stemmen over zijn of haar wensen en verwachtingen ten aanzien van de zorg. Shared decision making is in de geestelijke gezondheidszorg al stevig ingeburgerd en kan verder uitgebouwd worden door de verwachte uitkomsten van zorg verder te personaliseren.
In de geestelijke gezondheidszorg is naast het herstel van de symptomen van de ziekte ook het persoonlijk en maatschappelijk herstel van belang. Dit kan leiden tot de keuze van een klant om in plaats van volledige genezing of verdere behandeling gericht op klachtreductie te gaan voor het kunnen vervullen van relevante rollen in de maatschappij. Door deze verwachtingen van tevoren nadrukkelijk af te stemmen en zowel gedurende als aan het eind van de behandeling te monitoren, worden de uitkomsten van zorg als het ware verder gepersonaliseerd.
Wat is van waarde?
“Alles van waarde is weerloos”, schreef Lucebert in het gedicht De zeer oude zingt. Het is een dichtregel die vele betekenissen oproept. Misschien is vooral de interpretatie aansprekend dat datgene wat klein en kwetsbaar is, daardoor juist het meest waardevolle is dat er bestaat
Los van de economische definitie van waarde houdt het begrip voornamelijk betekenis in: waarde is het persoonlijk of collectief belang dat je ergens aan hecht, de betekenis die je eraan geeft. Als we dit vertalen naar de geestelijke gezondheidszorg zijn uiteindelijk twee spelers relevant in het bepalen van waarde: de patiënt en de professional. De patiënt is als geen ander deskundig over zichzelf, zijn hulpvraag en zijn wensen. De professional is degene die expert is op het vakgebied, en die rond de hulpvraag of aandoening van de patiënt weet wat de mogelijkheden en meest kansrijke strategieën zijn.
Omdat waarde geen statisch begrip is, zullen zij in een dialogisch proces moeten kijken welke waarde er toegevoegd kan worden zodat de patiënt verder kan. En laat dat nou net de bedoeling van (geestelijke) gezondheidszorg zijn. Door samen en open te werken aan betekenisvolle uitkomsten voor de patiënt kunnen we meer dan ooit van waarde zijn. Dan wordt kwetsbaar waardevol zonder weerloos te zijn.
Ernst Klunder is voorzitter van de raad van bestuur van Dimence.
