Door Ineke Lokker (SAZ), Annabel van Deursen (SAZ), Ilona Pereboom (chirurg, Nij Smellinghe, in de rol van Lead Specialist) en Josephine Linthorst (LOGEX, Head of Value Analytics Solutions)
Lees ook: Het succes van waardegedreven zorg binnen de SAZ
In het programma, waarin LOGEX datapartner is, bespreken behandelteams uit verschillende SAZ ziekenhuizen openlijk met elkaar resultaten en good practices rondom één patiëntgroep, om zo van elkaar te leren en zorguitkomsten verder te verbeteren. Waar mogelijk worden bij een patiëntgroep de ketenpartners betrokken bij het programma.
Het programma is gestart met zeven ziekenhuizen rondom darmkanker. Inmiddels zijn er ook programma’s gestart rond heupfractuur, borstkanker, galblaas, liesbreuk, geboortezorg en hartfalen en wordt het programma in 2021 verder uitgebreid met CVA en endoscopie. Inmiddels participeren alle 28 SAZ ziekenhuizen in een of meer programma’s. In dit artikel delen we de geleerde lessen vanuit het totale programma.
Les 1: Maak gebruik van bestaande databronnen en zorg voor uniforme uitgangspunten
Om laagdrempelig te kunnen starten en te zorgen dat de deelnemende ziekenhuizen geen extra registratielast ondervinden, wordt gebruik gemaakt van bestaande databronnen: kwaliteitsregistraties zoals DICA en Perineden de DBC declaratie data. Deze geven inzicht in kwaliteit van zorg (kwaliteitsregistraties) en het bijbehorende zorgproces (DBC).
Om de kosten te berekenen worden verrichtingen (zorgactiviteit codes uit DBC data) vermenigvuldigd met benchmark-kostprijzen. Dit zorgt voor onderlinge vergelijkbaarheid tussen ziekenhuizen en maakt het mogelijk om te focussen op de verschillen in kosten op basis van behandelverschillen in plaats van kostprijsverschillen. Door data uit kwaliteitsregistraties aan kostendata te verbinden kan onder andere het kosten-effect van complicaties worden onderzocht.*
Les 2: Valideer data per ziekenhuis bij start van het programma
Alle deelnemende ziekenhuizen krijgen bij de start van het programma een eigen dashboard met hierin de belangrijkste uitkomsten en kostendrijvers van hun ziekenhuis afgezet tegen de benchmark. Voorafgaand aan de eerste spiegelbijeenkomst met alle deelnemende ziekenhuizen van het programma, wordt er eerst per ziekenhuis een validatiesessie gepland met de betrokken zorgprofessionals en projectleider. In deze validatiesessie krijgen zij uitleg over het dashboard en de mogelijkheid om voorafgaand aan het programma de analyses en uitkomsten te valideren en intern te bespreken. Dit voorkomt discussies over de validiteit van de data tijdens de spiegelbijeenkomsten, waardoor de bijeenkomsten echt gericht zijn op het van elkaar leren.
Les 3: Zorg voor een vertrouwelijke setting tijdens spiegelbijeenkomsten
Tijdens halfjaarlijkse spiegelbijeenkomsten bespreken de betrokken (zorg)professionals, waaronder medisch specialisten, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten, projectleiders en managers, openlijk de resultaten met elkaar. De prestaties van de deelnemende ziekenhuizen zijn op ziekenhuisniveau inzichtelijk en vormen een vertrekpunt voor kennisuitwisseling. Daarbij is een vertrouwelijke en open sfeer essentieel om de lokale praktijk en verbeteringen tot in detail met elkaar te willen en kunnen delen. We hebben ervaren dat het ontbreken van concurrentiegevoel door de geografische spreiding van de SAZ ziekenhuizen en de vergelijkbaarheid van de ziekenhuizen op gebied van de organisatie van zorg bijdragen aan deze vertrouwelijke en open sfeer.
Les 4: Kies per spiegelbijeenkomst één thema om nader te bespreken
Elke spiegelbijeenkomst focust zich op één specifiek thema binnen het ziektebeeld (bijvoorbeeld ‘naadlekkage’). Dit betekent dat er voor dit thema aanvullende data-analyses worden gepresenteerd die extra inzichten geven die nog dieper gaan dan de inzichten uit het dashboard en dat waar nuttig ook protocollen rondom dit thema worden vergeleken. We hebben geleerd dat deze focus noodzakelijk is om diep in te kunnen gaan op de oorzaken van variatie en hiermee sneller tot praktische verbeteringen te komen. Het thema wordt vooraf, in samenspraak met een ‘lead specialist’ – een arts uit een van de deelnemende ziekenhuizen – bepaald op basis van relevante spreiding en actualiteit.
Les 5: Faciliteer gerichte interactie tussen zorgteams
Sinds de eerste covid-19 golf vinden spiegelbijeenkomsten volledig digitaal plaats, zodra dit weer mogelijk is zal een deel van de bijeenkomsten weer live worden georganiseerd. De spiegelbijeenkomsten starten met een plenair gedeelte waarin de data worden gepresenteerd, en daarna gaan kleinere groepen uit elkaar om interactief ervaringen en good practices, uit te wisselen: ‘Wat doe jij anders en wat kan ik van jou leren?’. Zo is het ‘fit to perform’ protocol – waarin de zwaarste operaties aan het begin van de dag gepland worden en in selecte gevallen met een extra operateur – een van de verbeterinitiatieven die hieruit naar voren is gekomen. In het programma gaat het leren en verbeteren door na de spiegelbijeenkomsten. Chirurgen leggen tijdens het programma bijvoorbeeld werkbezoeken af waarin ze met elkaar mee opereren om zo bij elkaar in de keuken te kijken.
Les 6: Laat multidisciplinaire teams verbeteringen doorvoeren
Om gevolg te geven aan de nieuwe ideeën vanuit de spiegelbijeenkomsten heeft ieder ziekenhuis zijn eigen multidisciplinaire verbeterteam samengesteld. Dit bestaat in ieder geval uit een medisch specialist, een verpleegkundige/verpleegkundig specialist en een projectleider. Naar aanleiding van de spiegelbijeenkomsten en onderlinge werkbezoeken stelt elk verbeterteam een individueel verbeterplan op. Hierin staan verbeterdoelen en acties waar zij gedurende de looptijd van het programma aan werken om de kwaliteit van zorg nog verder te verbeteren. Sommige ziekenhuizen hebben bijvoorbeeld de hechttechniek van een ander ziekenhuis overgenomen om naadlekkages te verminderen. Andere ziekenhuizen hadden als doel het verder verminderen van complicaties door aan de slag te gaan met (het uitbreiden van) een prehabilitatie programma.
Toekomst
In 2021 start de SAZ ook met programma’s voor de patiëntgroep CVA en endoscopie, naast de lopende programma’s heupfractuur, borstkanker, galblaas, liesbreuk, geboortezorg en hartfalen. Daarmee werken de SAZ ziekenhuizen continu aan het nog verder verbeteren van de kwaliteit en doelmatigheid van zorg.
*MRDM koppelt DBC- en DICA-data op patiënt-niveau, aggregeert deze op ziekenhuis-niveau zodat deze anonieme data beschikbaar is voor analyse door LOGEX. Dit alles volledig in overeenstemming met AGB-wetgeving en in samenspraak met betrokken ziekenhuizen.
Over de SAZ: De 28 regionale SAZ ziekenhuizen werken aan een gezamenlijke ambitie: het verminderen van ongezondheid en het bevorderen van gezondheid voor meer kwaliteit van leven voor bewoners in de regio, sámen met de patiënt.
Over LOGEX: LOGEX heeft samen met de SAZ het waardegedreven zorg programma opgezet. Daarbij verzorgt LOGEX de data-analyses, voorziet ziekenhuizen van een dashboard en organiseert met de SAZ de spiegelbijeenkomsten.
