Gebeurt dat al en kan dat in alle organisaties? Dit is het thema van de discussiebijeenkomst die Vintura, Digitalezorg.nl, Vintura, ABN Amro en VitalHealth organiseert op 3 oktober. Nadat op een eerdere bijeenkomst dit voorjaar de bundled payments centraal stonden, staan deze keer de organisatie van de zorg centraal. Voor deze discussie is een brede afvaardiging bestuurders vanuit het zorgdomein aanwezig; ziekenhuizen, zorgverzekeraars, farmaceutische industrie, huisartsengroepen en overheidsinstanties.
Hard werken
Bij de inleiding door de dagvoorzitter Anja van Balen van ABN AMRO wordt al direct duidelijk dat het veranderen van de zorgprocessen hard werken is. Het vereist krachten van buiten, als bij het smeden van een zwaard. Hitte, kracht, en volharding. Daarnaast is het nodig dat alle partijen zoeken wat hen bindt rondom de patiënt. Dan komen er goede samenwerkingen tot stand. Van Balen: “Focus op dat wat je onderscheidt en dat wat er nog opgelost moet worden vertraagt het proces. Dit gebeurt in het bedrijfsleven ook niet. Je moet weten wat je wilt, hoe je over vijf of tien jaar nog relevant bent en dan stappen ondernemen. “
Moeizaam
IPU’s klinken in theorie mooi, maar de weg er naartoe is lang en de kanteling van bestaande organisaties verloopt vaak moeizaam, aldus Noël van Oijen van Vintura in zijn inleiding. “Artsen moeten over de grenzen van hun vertrouwde vakgroepen gaan kijken en veel intensiever gaan samenwerken met andere professionals in de keten. Werken in zorgketens brengt bovendien in veel gevallen extra specialisatie met zich mee en daar is niet iedereen blij mee.”
Van Oijen ziet dat de zorg al op veel plekken verandert, maar het gaat hem niet hard genoeg. “Veel verder dan pilots komen we nog niet, er wordt veel te weinig doorgepakt. Value based healthcare is nog veel te veel theorie en te weinig praktijk. Daar ligt een verantwoordelijkheid voor alle partijen; zorgprofessionals, zorgbestuurders en zorgverzekeraars.”
Hij benadrukt dat er voor de patiënt veel winst te behalen is, maar dat de kanteling naar zorgketens binnen de ziekenhuizen een zeer tijdrovend proces is. “Om alle zorg rond een aandoening in een zorgketen samen te knopen, moet bijvoorbeeld ook de discussie over het mandaat gevoerd worden. Wie is de baas? Wat is de rol van de vakgroep? Wat is de planning? Welke afspraken worden er gemaakt met verzekeraars?”
Volgende stap
Als binnen een zorgorganisatie meerdere ketens aan elkaar worden geknoopt, is dat de volgende stap op weg naar IPU’s. Als er vervolgens ook wordt samengewerkt met partijen buiten de organisatie in een transmurale zorgketen, is er veel winst voor de patiënt te halen. In een IPU komt het uiteindelijk allemaal samen. Dat kan een ZBC zijn, maar ook een RvE in een ziekenhuis.
Van Oijen geeft aan dat een IPU niet in alle gevallen wenselijk en haalbaar is. “Wees je er bewust van waar je staat als organisatie en waar je naartoe wilt. Wat je ook doet, het gaat om samenwerking”, is zijn boodschap aan de toehoorders
Loslaten
Het Zwolse Isala is drie jaar geleden begonnen met de vorming van een oncologisch centrum. In de RErvE oncologie werken op dit moment zes zorgketens rond aandoeningen. Radiotherapeut-oncoloog Gabriël Paardekooper deelt zijn ervaringen van de afgelopen jaren. Paardekooper: “Het loslaten van de vertrouwde manier van werken met de vakgroep en de discipline als basis valt voor veel medewerkers niet mee, zo blijkt in de praktijk. De dokters moeten veel verder vooruit gaan kijken, we vragen van ze dat ze nu al inschatten hoeveel operaties ze volgend jaar zullen gaan uitvoeren voor de specifieke zorgketen en dat zijn ze niet gewend. De meeste dokters denken niet zo bedrijfsmatig.”
Het is bovendien lastig de grenzen van de IPU te bepalen. “Wat nemen we op in onze eenheid en wat niet? Loont het om bijvoorbeeld een PET of een MRI alleen voor het oncologisch centrum in te zetten? Waar ligt het omslagpunt? Dat zijn allemaal lastige vragen die beantwoord moeten worden.”
Beperkende factoren
Uit de discussie die volgt blijkt dat de financiering en de ICT beperkte factoren zijn. Financiering omdat zorginstellingen en zorgverzekeraars nog lang niet altijd op een lijn zitten als het gaat om gebundelde betalingen, maar dat er wel interesse is om te veranderen, en zeker ruimte voor een goed gesprek.. ICT omdat systemen niet met elkaar communiceren. Sam Siemssen, directeur –bestuurder van Gezondheidscentra Nijkerk benadrukt dat er geen centraal systeem hoeft te komen. “De bestaande systemen zijn op zich prima, maar ze communiceren niet met elkaar. Als alle leveranciers hun systemen open zetten, kunnen we prima werken.”
Geen excuus
Alle deelnemers aan de discussie zijn het erover eens dat de organisatie van zorginstellingen op de schop moet en (transmurale) ketensamenwerking noodzakelijk is. Op veel plaatsen gebeurt dat al, maar de vraag is of het genoeg is om ook over een aantal jaren nog voldoende zorg te kunnen leveren. Anja van Balen roept de aanwezige bestuurders, verzekeraars en farmaceuten op om samen aan de slag te gaan. “De banksector is op ICT vlak waarschijnlijk even ingewikkeld als de zorg. Dat is geen excuus. Wie een rekening heeft bij onze bank, kan pinnen bij alle banken. Ook over de grens is het geen enkel probleem om te pinnen. Die samenwerking is ook in de zorg mogellijk.”
