Dit is een van de best gelezen artikelen op Qruxx van de afgelopen periode. Wit u niets meer missen op het gebied van waardegedreven zorg? Schrijf u dan nu in voor onze wekelijkse gratis nieuwsbrief.
Door Haske van Veenendaal
De CNIO begrijpt hoe het verpleegkundig zorgproces werkt en heeft veel affiniteit met IT, zoals het elektronisch dossier en e-health. Doel is om technologie zo in te zetten dat de verpleegkundigen en verzorgenden tijd blijven houden om bij de patiënt te kunnen zijn. Uitdaging is de groeiende personele krapte en de snelheid waarmee de technologie zich ontwikkelt.
Zorg van de toekomst
Ariane van Wamel is CNIO in het Spaarne Gasthuis. “Technologie zoals e-health, zelfmetingen en robotica gaan een belangrijke rol spelen. Een netwerk van zorgverleners gaat patiënten ondersteunen bij gezond leven en ziekte waarbij de muren van de instellingen vervagen. Dit zal leiden tot meer functiedifferentiatie: zorgverleners gaan zich specialiseren om hoogwaardiger zorg te kunnen bieden en passende technologie te hanteren. Tegelijkertijd komt er meer zorg in de buurt, via lokale zorgcentra. Goede overdracht en uitwisseling van gegevens is daarin een essentiële voorwaarde om veilig te kunnen werken, dus is een bijvoorbeeld een ketendossier onontbeerlijk.”
Zorg thuis
“Als de zorg meer thuis gaat plaatsvinden, betekent dit dat verpleegkundigen over de muren heen moeten werken en vooral zo dicht mogelijk bij de patiënt proberen aan te sluiten”, aldus Van Wamel. De patiënt gaat de nieuwe technologie benutten om veel meer zelf te doen, te weten en soms ook meer regie te nemen over hoe het netwerk van zorgverleners hem of haar daarbij kan ondersteunen. Interoperabiliteit van systemen zoals het elektronisch patiëntdossier (EPD) is een must, zodat zowel ziekenhuis, thuiszorg en de patiënt de medische gegevens kunnen inzien. Dat is de enige manier waarop er capaciteit beschikbaar kan blijven om er te zijn als de patiënt een zorgverlener nodig heeft. ‘Een belangrijke taak van onze beroepsgroep blijft emotionele ondersteuning, mensen kunnen meer zelf en hebben tegelijkertijd hulp nodig bij het maken van goede keuzes. Shared is dus een toverwoord’.
CNIO is schakel
Jeroen Windhorst is voorzitter van het CNIO Netwerk in Nederland. Hij licht toe waarom V&VN met het veld een nieuw netwerk in het leven heeft geroepen. “Er is nu al sprake van schaarste aan personeel. Daarnaast is er nieuwe technologie die kan worden ingezet. Maar deze technologie levert nog lang niet op wat we ervan verwachten. Dat komt deels doordat de technologie slecht gebruikt kan worden door zorgprofessionals en patiënten. De gebruiksvriendelijkheid laat te wensen over, mede doordat verpleegkundigen weinig betrokken zijn bij ontwikkeling en implementatie.”
Dat moet volgens Van Wamel en Windhorst veel meer in co-design met zorgverleners en IT specialisten. Gezien de rol en functie van de verpleegkundigen en verzorgenden in het netwerk van zorgverleners kunnen zij juist de rol van verbinder heel goed invullen. Van Wamel: “De technologie moet door onze beroepsgroep veel gebruikt gaan worden en professionals volgen nou eenmaal liever hun peer professionals. Bovendien staan wij als beroepsgroep dicht bij de patiënt. Voordat de functie van CNIO in het leven is geroepen, hadden verpleegkundigen bijvoorbeeld niet altijd een keuze bij hoe het EPD en processen anders in te richten. Voordat de CNIO er was, gingen de veranderingen veel vanuit ICT-workflows in plaats van zorgprocessen. En dachten verpleegkundigen mee over implementeren van kleine veranderingen in plaats van participatie op alle lagen van beleid maken en het invoeren daarvan.”
Eigenaarschap
De toekomstige verpleegkundige is partner van de patiënt. Windhorst: “In het boek The Patient Will See You Now van Eric Topol wordt de toekomst van de zorgverlener als partner van de patiënt beschreven. In het zorgproces van de patient moeten nu allerlei lijstjes ingevuld worden. Veel van dat werk kwam op het bord van de verpleegkundige en werd in de loop der tijd simpelweg van een papieren naar digitale vragenlijst omgezet. Onze beroepsgroep kan hierin het voortouw nemen door eerst terug te gaan naar het primaire zorgproces: wat levert meerwaarde op voor de patiënt, wat is daarvoor nodig en hoe kan technologie hierbij helpen op een gebruiksvriendelijke manier. Zo gaat technologie het dagelijks handelen ondersteunen en blijft er meer tijd over voor zorg aan de patiënt. Want dat blijft de kern: menselijke, empathische aandacht wordt niet door techniek ingevuld.”
Kwaliteit
Het werken aan kwaliteit komt veel dichter bij de dagelijkse zorg te liggen. Van Wamel: “Verpleegkundigen in de toekomst willen goed begrijpen wat nodig is voor de patiënt en hoe zij daar voortdurend op kunnen bijsturen. Zij kunnen zelf met hun team, ondersteund met goede gegevens, kort cyclisch met verbeteracties aan de slag gaan. Teams nemen dit zelf in eigenaarschap. En professionals worden met real-time data hopelijk ook reflectiever. Je ziet bijvoorbeeld al veel verbeterborden op verpleegafdelingen. Dat gaat dadelijk nog makkelijker door technologie. Een kwaliteitskundige kan dat begeleiden: hoe kun je de juiste kwaliteitsvragen stellen en hoe interpreteer je meetgegevens? En maak je hierop goede verbindingen met de organisatie of de keten?”
Uitdaging
Van Wamel en Windhorst zijn erg enthousiast over de ontwikkelingen. In korte tijd zijn er meer dan twintig CNIO’s in het netwerk aangesloten om ervaring uit te wisselen en gezamenlijk te werken aan de veranderingen op het gebied van ICT binnen het verpleegkundig domein.
Dat gebeurt op allerlei niveaus, ook op tactisch en strategisch niveau. Dat is nodig om vaart te gaan maken en de uitdaging aan te kunnen gaan. Concrete voorbeelden daarvan zijn de samenwerking met Nictiz en het CMIO netwerk” Windhorst: “We denken veel na over hoe we de regie houden op zo’n grote verandering. Er komt snel nieuwe technologie beschikbaar die veel kansen biedt. Wat werkt voor de zorgverlener en goed is voor de patiënt, moet leidend zijn. Waarbij het ook nodig is dat de registratie van gegevens eenduidig en aan de bron vastgelegd wordt. De technologische ontwikkelingen voor de zorg halen ons al in. Een continue investering in en aandacht voor patiënt, professionals, informatiemanagement en technologie, is nodig om het aanpassingsvermogen van zorgverleners ook steeds te versnellen.”
Ariane van Wamel is werkzaam als Chief Nursing Information Officer en Nursing Liaison Officer verbonden met het verpleegkundig staf convent en het programma verpleegkundige Topzorg 2020 in het Spaarne Gasthuis. Jeroen Windhorst is Spoedeisende Hulp verpleegkundige (niet praktiserend) en werkt als zelfstandig adviseur en consultant Zorg&IT. Daarnaast is Jeroen voorzitter van het CNIO Netwerk in Nederland.
| CNIO Netwerk Nederland is 2017 door een groep van eerste CNIO’s in Nederland opgericht. Dit netwerk wordt gefaciliteerd door V&VN, de beroepsvereniging van verpleegkundigen en verzorgenden in Nederland. Naast een digitaal platform waarop de CNIO’s kunnen communiceren, informatie en documenten delen, vinden er ook zesmaal per jaar netwerkoverleggen plaats. Het netwerk dient als gesprekspartner in de zorg, bijvoorbeeld richting koepelorganisaties, ICT-leveranciers en het ministerie van VWS. Inmiddels is het netwerk uitgegroeid naar 21 CNIO’s in Nederland. |
