“Het Menzis-verhaal speelde toen ik op vakantie was en het stokje als Volante-voorzitter net had overgedragen, maar mijn handen jeukten”, blikt Klunder terug. “Wij hebben ons als Volante-instellingen positief uitgesproken over de Menzis-plannen. Voorafgaand aan de publicatie hebben wij met Menzis gesproken en zelfs input kunnen leveren. Zij zijn als zorgverzekeraar op zoek naar eenzelfde duiding van de vraag die ons als aanbieders bezig houdt, namelijk: wat is waardevolle zorg? De discussie die met name via social media volgde ging al snel eenzijdig over bezuinigingen en risicoselectie. Dat is jammer, want daarmee doen we die zoektocht onrecht aan.”
Gevraagd naar het gevaar van risico-selectie reageert Klunder stellig. “Ik kan je garanderen dat de Volante-instellingen never nooit niet zullen overgaan tot risicoselectie. Als je er zoals Dimence al sinds 1470 voor de lichtste en zwaarste gevallen bent, dan blijft dat voorlopig wel zo.”
Verdere dialoog
Hoewel er in de discussie over uitkomstregistratie en –bekostiging naar zijn idee af en toe kort door de bocht wordt gereageerd, vindt Klunder een verdere dialoog van wezenlijk belang. Er zijn wat hem betreft in elk geval redenen genoeg om een aantal zaken in de ggz te heroverwegen. “We komen uit het tijdperk van prestatie-bekostiging en iedereen heeft kunnen constateren dat daar heleboel nadelen aan zitten. Dus is er best wat voor te zeggen om na te denken over andere vormen van uitkomstbepaling en uiteindelijk uitkomstbekostiging.”
Daarbij is de sector de afgelopen jaren in een maalstroom van veranderingen beland, van miljoenenbezuinigingen tot overheveling van delen van de ggz naar de eerste lijn en decentralisatie. “Geen sector die het qua complexiteit en impact van de veranderingen zo voor de kiezen heeft gehad”, stelt Klunder. Alle reden om hardop de vraag te stellen wat nog de kern van de ggz is. “Er gaat binnen Dimence jaarlijks 185 miljoen euro aan maatschappelijk geld om, dan mag je echt wel uitleggen wat je daarmee doet. Aan dat verhaal moet je blijven werken.” En dat betekent in Klunders ogen ook transparant zijn over uitkomsten en resultaten.
Systeemverlamming
Daarnaast denkt Klunder dat het debat over uitkomsten de sector kan bevrijden van zinledige ambtenarij. “We zijn doorgeschoten en in een soort systeemverlamming geraakt waardoor we niks meer op een simpele manier lijken te kunnen organiseren. Neem nu de nieuwe bekostiging voor de acute ggz. Dan gaat het om een beschikbaarheidsfunctie die vergelijkbaar is met de spoedeisende hulp. Maar er is nu gekozen voor een ingewikkeld model op basis van zowel beschikbaarheid als prestaties. We moeten in de ggz soms dingen vastleggen waarvan ik niet met droge ogen kan uitleggen waar het voor nodig is.”
“Er zijn gemeenten die willen weten of wij wel een beleidsplan hebben om mensen te stimuleren om de fiets te gebruiken, dan ben je van de wereld los”, verzucht Klunder. “Er komt veel bij en er gaat nooit wat af. Daar kan de focus op uitkomsten verandering in brengen.”
Behandelruimte vergroten
Focussen op uitkomsten, die vergelijken en daarvan leren, dat is kortgezegd wat de vier ggz-aanbieders in Volante verenigt. “Wat we doen is de grond bouwrijp maken voor het gebruik van uitkomsten. We willen onze gezamenlijke massa gebruiken om verschillen in kaart te brengen en te kijken of we die kunnen gebruiken om te verbeteren. Value based healthcare levert daarvoor heel interessante aanknopingspunten op, maar we willen geen VBHC-apostelen zijn, omdat je dan het risico loopt in een keurslijf te komen. Als je VBHC neerzet als een soort religie die je rücksichtslos moet volgen, dan gaat dat weerstand oproepen. Wij zien het meer als een organisch zoekproces; hoe kunnen we dingen vinden die van waarde zijn voor patiënten en die inzetten om de behandelrelatie te optimaliseren en zo toegevoegde waarde te leveren. Als je dat goed doet, kan het professionele handelingsruimte vergroten en ervoor zorgen dat er meer tijd en aandacht komt voor de dingen die er toe doen. Daarmee is het ook een oplossing voor heel veel gezeur en gedoe waar we afgelopen jaren mee geconfronteerd zijn geweest.”
Spiegeltjes en kraaltjes
“Binnen Dimence Groep zijn we al langer bezig met dit gedachtegoed. Wij hebben vijf teams die zich bezig houden met angststoornissen en depressies. Die vergelijken zichzelf op tien verschillende indicatoren, zoals ROM-score, klanttevredenheid, recidive, wacht- en doorlooptijden, behandelduur en kosten. Dan zie je tussen die vijf teams behoorlijke verschillen. Dan is de vraag: wat verklaart die verschillen? Echte antwoorden hebben we nog niet, maar de energie spat er vanaf. Steeds meer teams willen uit eigen beweging meedoen. Professionals zijn heel nieuwsgierig naar hoe de ander het nou doet. Zitten daar dingen in die ze zelf ook kunnen gebruiken? Daarmee ga je eigenlijk weer naar de bedoeling van het professioneel handelen. Je hoeft ze echt niet met spiegeltjes en kraaltjes te lokken. Als je professionals met elkaar laat kijken naar de mogelijkheden om te leren en te verbeteren, dan gebeurt dat ook, want professionals zitten er niet om een zesje te halen, maar willen het beste voor hun klanten.”
Ondanks Klunders vurige betoog over de essentiële inbreng van professionals bij waardegedreven ggz, leeft er in de sector de nodige argwaan. Het continu meten en registreren dat value based healthcare kenmerkt wordt door sommigen als iets wezensvreemds gezien in een sector die niet om kille cijfertjes draait, maar om persoonlijke betrokkenheid en de individuele behandelrelatie tussen professional en cliënt. “Dat zou betekenen dat overal waar wat gemeten wordt geen plaats is voor betrokkenheid, terwijl die dingen prima samen kunnen”, reageert Klunder.
Geen afrekencultuur
“Geregistreerd moet er worden, dat weten professionals ook donders goed. En echt niet alleen om verantwoording af te leggen, maar ook om informatie te vergaren die je nodig hebt om een dossier te kunnen opbouwen en goede zorg te leveren. Waar het om gaat, is dat je de cijfers niet moet gebruiken om een afrekencultuur te creëren. Beleidsmakers en managers moeten hun reflex intomen om gelijk te gaan normeren. En natuurlijk proberen we zoveel mogelijk gebruik te maken van administraties die er al zijn. Als professionals voor Volante nog drie of vier registraties erbij moeten voeren, worden ze daar niet vrolijk van. Als je dat verbindt met een veilige omgeving en lerende cultuur, denk ik dat je de meer zachte waardenkant van het vak uitstekend kunt verbinden met de uitkomstenkant. Als we daar niet meer open voor staan, hebben we een probleem.”
Gehandicaptenzorg
Na veertien jaar leiding te hebben gegeven aan Dimence start Klunder op 1 oktober als bestuursvoorzitter van ’s Heeren Loo. Gaat hij zich ook in de gehandicaptenzorg sterk maken voor een waardegedreven aanpak? “Als je kijkt naar de basisprincipes zoals het gesprek tussen professional en cliënt en dat als vertrekpunt neemt voor een leer- en verbeterproces, dan is dat overal van toepassing. Maar ik heb nog te weinig kennis van gehandicaptenzorg om daar iets stelligs over te roepen. Dat zou aanmatigend zijn, al ga ik me zeker verdiepen in de mogelijkheden, want ik geloof dat dit gedachtegoed in de hele zorg letterlijk en figuurlijk van waarde kan zijn.”
