Nederland moet aan de slag gaan met de uitkomstmaten van ICHOM. En niet van vooraf aan beginnen door eigen indicatoren te ontwerpen. Die boodschap gaven het ministerie van VWS en het Zorginstituut Nederland (ZIN) onlangs af.

Jan Hazelzet, hoogleraar waardegedreven zorg in het Erasmus MC, is het daarmee eens. Toch zijn er in kringen van patiënten- en beroepsverenigingen van specialisten andere geluiden te horen. De ICHOM-normen zouden niet voldoende toegesneden zijn op de Nederlandse situatie. Daarom zou Nederland eigen uitkomst-indicatoren moeten ontwerpen.

Universeel

Dat zou onverstandig zijn, vindt Hazelzet “We hebben nogal eens de neiging om een Nederlands sausje over internationale systemen te doen. Maar dan verlies je de mogelijkheid van internationale vergelijkingen. De ICHOM-indicatoren zijn prima bruikbaar. Ze zijn ontwerpen door artsen en patiënten. Als het gaat om uitkomstmaten voor bijvoorbeeld borstkanker, dan zijn er niet veel verschillen tussen Braziliaanse of Nederlandse vrouwen. Ga nou niet op de rem trappen omdat de ICHOM-indicatoren not-invented-here zijn. Natuurlijk moet je de sets en de indicatoren kritisch bekijken, maar niet bij voorbaat afschieten.”

Nauw betrokken

De ICHOM-indicatoren zijn ontworpen om wereldwijd één set van uitkomsten te hebben per ziektebeeld. Het gaat om uitkomsten die patiënten relevant vinden. Zij hebben samen met artsen, en andere zorgverleners de ICHOM-indicatoren ontworpen. ‘” Bij borstkanker zijn de medische uitkomsten uiteraard belangrijk. Maar patiënten geven daarnaast aan dat het zelfgevoel belangrijk is. En ze vinden het niet prettig als ze steeds gezwollen armen hebben, doordat alle oksel klieren verwijderd zijn.”

Benchmarken

Het is de bedoeling dat artsen en patiënten de uitkomstmaten gebruiken in de spreekkamer. Zo beslist de patiënt mee over de behandeling en beslist niet alleen de arts dat. Daarnaast kunnen de ICHOM-indicatoren worden gebruikt om het zorgproces te verbeteren. Daarvoor worden de uitkomsten van ziekenhuizen vergeleken. “Voorwaarde voor benchmarken is dat iedereen dezelfde dataset gebruikt. Zo is ICHOM ontstaan.”

Niet heilig

Dat betekent niet dat de ICHOM-normen heilig zijn, stelt Hazelzet. “Natuurlijk zijn die voor verbetering vatbaar. Een belangrijk kritiekpunt is dat de verschillende basissets niet consistent zijn in het gebruik van medische terminologie-standaarden. Daarvoor worden de sets geharmoniseerd, zodat er standaard dezelfde richtlijn wordt gebruikt. Daarnaast is er een risico dat patiënten overvraagd worden als ze meerdere ziektes hebben. Dan moeten ze voor drie ziektebeelden vragenlijsten invullen. Dat is een beetje veel van het goede. Daarvoor maakt ICHOM nu een basisset ‘Overall health set adult and pediatric’.”