Jan Van Bodegom zit te glimmen boven zijn espresso. Een week geleden heeft zijn opdrachtgever, de Reinier Haga Groep, de eerste resultaten bekend gemaakt van het nieuwe prostaatkankercentrum en die liegen er niet om.
Met behulp van een nieuw ontwikkelde operatietechniek, de Neurosafe-methode, kunnen de zenuwen aan beide kanten van de prostaat gespaard worden. Hiermee kan 80 procent van de patiënten wier prostaat wordt verwijderd na de ingreep weer een erectie krijgen. Zonder die methode is dat 20 procent. Daarbij blijkt na drie maanden al dat met behulp van de nieuwe methode incontinentieklachten met 10 tot 15 procent afnemen en de eerste resultaten na een jaar zijn veel belovend: ruim minder dan 5 procent . En tot slot niet onbelangrijk: in slechts 11,8 procent van de operaties bleef er nadien nog kankerweefsel achter. Landelijk is dat percentage 28 procent.
Vroeg stadium
Er zijn nu zo’n honderd patiënten behandeld met de Neurosafe-methode, die in 60 procent van de operaties kan worden toegepast. Van Bodegom wil benadrukken dat het niet alleen de operatietechniek is die tot deze resultaten heeft geleid. “Minstens zo belangrijk is de precisiediagnose die we toepassen. Daarmee kunnen we prostaatkanker zeer gericht vaststellen en kunnen we uitzaaiingen in een heel vroeg stadium opsporen met behulp van MRI en een PET-CT-scan. Op basis daarvan kunnen we veel nauwkeuriger dan voorheen de juiste therapie kiezen, wat bijvoorbeeld betekend heeft dat we minder snel kiezen voor opereren.”
In het voorjaar van 2017 besluit Van Bodegom in te gaan op het verzoek van de raad van bestuur van het Reinier de Graaf Gasthuis om het nieuwe prostaatkankercentrum op te zetten. De Reinier Haga groep, het samenwerkingsverband tussen het Delftse Reinier de Graaf, het Haagse Haga en het Zoetermeerse LangeLand Ziekenhuis, heeft besloten die activiteit te concentreren in Delft. En Van Bodegom, die eerder het succesvolle Alexander Monro ziekenhuis voor borstkanker opzette, lijkt de juiste man om het nieuwe centrum vorm te geven.
Multidisciplinair werken
“Ik heb eerst kritisch rondgevraagd voordat ik ja zei. Om dit centrum succesvol te maken, moesten er scherpe keuzes worden gemaakt en ik wilde zien dat men daartoe bereid was.” Dat dat het geval was, bewijzen de veranderingen die zijn doorgevoerd. Waar binnen de drie ziekenhuizen voorheen twaalf urologen actief waren met prostaatkankerzorg , is dit nu nog de helft, van wie er nog maar twee de operaties doen. Beide zijn getraind in robotchirurgie en in de nieuwe Neurosafe-methode. Voorheen werd op drie locaties geopereerd, nu alleen nog in Delft, waar de urologen, radiologen en oncologen samen één ruimte delen.
Van Bodegom: “Er wordt veel gesproken over multidisciplinair overleg, maar er moet multidisciplinair gewerkt worden. De hele dag. Zodat er de hele dag door informeel overleg is, afgewisseld met formele momenten als het multidisciplinair overleg, dat bij ons dagelijks plaatsvindt. Daar wordt iedereen namelijk beter van. Individueel, maar vooral ook als team.”
Strategisch plan
Hij stelt een visie op en een bijbehorend strategisch plan: “Over drie jaar zijn we het meest toonaangevende prostaatkankercentrum van Nederland, door vanuit de patiëntbehoefte te specialiseren en te concentreren.” Zowel de raad van bestuur als de medische staf schaart zich erachter. “Geweldig. Maar het betekende ook dat het team gedurende het traject tegen een aantal specialisten moest zeggen dat zij dat werk niet meer gingen doen. En het betekende dat toen enkele mensen van een van de ziekenhuizen het verplaatsen van hun werkzaamheden naar het centrum in Delft niet zagen zitten, we alles op alles moesten zetten. Op dat soort momenten heb je de steun van de raad van bestuur en de andere medisch specialisten echt nodig.”
Eigen agenda
In 2017 reist Jan van Bodegom met een delegatie af naar de Martini-kliniek in Hamburg. De wereldberoemde focuskliniek is een postervoorbeeld van value based healthcare waar slechts prostaatkanker wordt behandeld en de medische resultaten al jaren met jaloezie worden bekeken door de rest van de wereld.
Hij wil zijn team inspireren, maar heeft ook een eigen agenda. “Het belangrijkste was dat onze patholoog meeging. Bij de Martini-kliniek doen ze nog tijdens de operatie binnen twintig minuten pathologisch onderzoek naar het weefsel van de prostaat, wat uit kan wijzen of de zenuwen eromheen gespaard kunnen blijven of niet. Het vraagt veel van een patholoog om dat zo snel voor elkaar te krijgen. Maar na terugkomst zijn we het hier ook zo gaan doen. Want het is van doorslaggevend belang voor de patiënt.”
Grote volumes
Hoe inspirerend Martini ook is, het nieuwe prostaatkankercentrum in Delft heeft niet alles uit Hamburg klakkeloos overgenomen. “Er wordt daar eerder geopereerd dan hier; wij zijn nu juist, door onze precisiediagnostiek met fusion biopten (MRI/echo) en PSMA-PETscan minder gaan opereren”, zegt Van Bodegom.
Daarnaast vindt hij dat er vaak te veel waarde wordt gehecht aan de grote volumes die nodig zouden zijn om de kwaliteit serieus te kunnen verbeteren. “Steeds hoor ik: je moet zeker duizend patiënten op jaarbasis ‘doen’ om dergelijke resultaten te kunnen boeken. Maar ik weet ondertussen zeker: wat je nodig hebt is een dedicated, multidisciplinair team van mensen die bereid zijn uit hun comfort zone te stappen en werkelijk de beste willen worden. Als je die een plek geeft waar alles samenkomt, ze faciliteert met de modernste technologie en hun resultaten permanent meet en onderling bespreekt, dan ga je die stap gewoon maken. Dat zijn we hier nu aan het doen; we komen al aardig bij Martini in de buurt. En vooralsnog doen we dat met nog geen driehonderd patiënten op jaarbasis. We willen graag groeien naar driehonderdvijftig, maar dat is het voorlopig wel in deze regio. Vanuit kwaliteitsoogpunt hoeft het echt niet groter.”
