Met een zorgbundel worden contractafspraken gemaakt over een integraal pakket aan zorg, bijvoorbeeld voor een bepaalde aandoening of per patiëntengroep. De zorgaanbieder krijgt een vast bedrag per zorgbundel in plaats van een bedrag per individuele (of set van) verrichting(en).
Door handvatten te geven voor deze relatief nieuwe bekostigingsmogelijkheid wil de NZa passende zorg stimuleren en daarmee de kwaliteit en doelmatigheid van zorg verbeteren. Door zorgbundels ontstaat bovendien meer ruimte voor preventie en innovatie, meldt de autoriteit.
Complex
De ontwikkeling van zorgbundels kan een ingewikkeld en tijdrovend proces zijn. En vooral in het begin kunnen de administratieve lasten hoger zijn als meerdere zorgaanbieders binnen één bundel samen zorg verlenen, merkt de NZa op. Zorgbundels introduceren, is namelijk erg complex. Zo is er de vraag: waar begint een zorgbundel en waar eindigt deze? Ook is het berekenen van een goede prijs voor een bundel ingewikkeld.
Leidraad en routekaart
KPMG heeft in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH) en de NZa drie zorgbundels in de heelkunde ontwikkeld: voor darmkanker, etalagebenen en heupfracturen bij ouderen. Deze fungeren als leidraad voor andere aandoeningen.
Voor de ontwikkeling en implementatie van zorgbundels heeft KPMG een stapsgewijze aanpak uitgewerkt. Gedurende het gehele proces moet aan stakeholdermanagement worden gedaan.
- Bepaal waarom het interessant is om zorg via een zorgbundel te bekostigen
- Breng focus aan voor de aandoening waarvoor de zorgbundel ontwikkeld wordt
- Ontwikkel inzicht in de huidige prestaties en kwaliteit van het zorgtraject en beoordeel waar mogelijkheden voor kosten- en kwaliteitsverbetering liggen
- Bepaal de onderwerpen op basis waarvan de bundel ontwikkeld wordt
- Bepaal welke governance het meest passend is om risicodeling en sturing op kwaliteit tussen de zorgaanbieders onderling het beste vorm te geven
- Bepaal welke vorm van risicodeling, transitieperiode en langetermijncontracten het beste ingezet kunnen worden
- Stel vast op welke uitkomsten gestuurd gaat worden en welke onderliggende databases en analyses ingezet gaan worden
- Test de bundel en verfijn deze verder tijdens implementatie
Input zorgprofessionals
De NZa vindt de input van andere zorgprofessionals voor de ontwikkeling van zorgbundels belangrijk omdat ze vaak een multidisciplinair en sectoroverstijgend karakter hebben. De autoriteit wil dan ook samen met de relevante wetenschappelijke verenigingen en beroepsgroepen starten met de inhoudelijke ontwikkeling van deze zorgbundels.
Nadelen van bundelbekostiging
KPMG benadrukt in de leidraad dat het met bundelbekostiging nog belangrijker is om de kwaliteit van zorg te meten om te voorkomen dat aanbieders snijden in de uitgaven. Dat zou ten koste gaan van de uitkomsten en patiëntervaringen. “Wanneer zorg via een bundel gefinancierd wordt, bestaat het risico op onderbehandeling binnen de bundel, omdat aanbieders een vast bedrag voor de bundel krijgen ongeacht de uitkomsten van de behandeling.”
Verder stelt KPMG dat zorgbundels niet enkel een financieel effect hebben op de zorgaanbieder, maar ook op de patiënt. “Waar de introductie van zorgbundels suboptimale prikkels wegnemen, de kosten reduceren en kwaliteit verhogen kan een ongewenst effect zijn dat patiënten het eigen risico moeten inzetten of een eigen bijdrage moeten betalen voor de zorg terwijl dat eerder niet het geval was. Een voorbeeld hiervan kunnen de inzet van preventieprogramma’s of van fysiotherapie zijn (buiten het basispakket) alvorens invasieve behandeling overwogen wordt.” Deze zorg kan voor eigen rekening komen als een patiënt niet aanvullend verzekerd is. In dat geval kunnen patiënten eerder geneigd zijn om aan te dringen op invasieve behandeling, stelt KPMG. “Het vrijstellen van bepaalde zorg voor een eigen bijdrage of eigen risico kan daarvoor een oplossing zijn.”
