Wat betekent het als mensen beperkte gezondheidsvaardigheden hebben? Het zijn mensen die moeite hebben om hun weg te vinden in de zorg en om te communiceren met zorgverleners, stellen de onderzoekers. Ook zijn ze minder goed in staat om – in de thuissituatie – zelfstandig om te gaan met gezondheid en ziekte en hebben ze over het algemeen slechtere gezondheidsuitkomsten. Dat heeft negatieve gevolgen voor hun gezondheid. In Nederland gold dit in 2021 voor een op vier mensen, zo blijkt uit onderzoek van het Nivel. Dit is een lichte daling is ten opzichte van 2019, toen het percentage nog op 29 procent lag.
Extra ondersteuning
“We verwachten in Nederland dat mensen zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun gezondheid en een actieve rol spelen in hun zorgproces”, zegt Jany Rademakers, hoofd onderzoeksafdeling Zorg vanuit het Perspectief van Patiënten, Cliënten en Burgers. “Maar niet iedereen kan dat. Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden hebben behoefte aan eenvoudige informatie en heldere communicatie, en aan extra ondersteuning door zorgprofessionals.”
Bewustwording zorgverleners
Om de inclusie van mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden te verbeteren in de zorg, moet de focus niet alleen liggen op het vergroten van die vaardigheden bij de mensen zelf, maar ook op het creëren van meer bewustwording bij zorgverleners, zodat zij hier beter op kunnen inspelen. Een tweesporenbeleid is volgens de onderzoekers nodig.
Het eerste spoor richt zich op het vergroten van de vaardigheden van mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden zelf, bijvoorbeeld door het aanbieden van leescursussen aan mensen die laaggeletterd zijn en het opzetten van programma’s om de leefstijl te bevorderen voor de doelgroepen, aldus de onderzoekers van het Nivel.
Het tweede spoor richt zich op het verbeteren van de zorgverlening en ondersteuning aan mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. De Nivel-onderzoekers: “Dat kan door de mensen die in de zorg werkzaam zijn meer kennis en vaardigheden aan te leren, zodat zij zich meer bewust zijn van de behoeften en mogelijkheden van mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden en daar beter op kunnen inspelen.
