Overzicht: uitkomstgerichte zorg van regeerakkoord naar praktijk

In het regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’ van oktober 2017 staat dat  nieuwe hervormingen van het zorgstelsel niet nodig zijn, maar wel verdere verbetering. Daarmee wordt onder andere gedoeld op inzet op ontwikkeling van uitkomstindicatoren en samen beslissen. In het hoofdlijnenakkoord Medisch Specialistische Zorg 2019-2022 (juni 2018) staan een aantal belangrijke afspraken op dit gebied. Er is onder andere overeengekomen dat partijen de ambitie onderschrijven om voor 50 procent van de ziektelasten uitkomsten inzichtelijk te maken en te gebruiken. Verdere uitwerking van de afspraken vindt plaats in afstemming met het programma ‘Uitkomstinformatie voor samen beslissen’ dat Zorginstituut Nederland in opdracht van VWS uitvoert.

Om de afspraken uit het hoofdlijnenakkoord concreet te maken, is in juli 2018 de Ontwikkeling Uitkomstgerichte zorg 2018-2022 verschenen. Qruxx geeft een handzame samenvatting. Wie meer wil: download hier het complete document.

Vier lijnen

Om de doelen uit het regeerakkoord en het hoofdlijnenakkoord concreet te maken, zijn vier ontwikkellijnen omschreven:

1. Meer inzicht in uitkomsten
2. Meer samen beslissen
3. Meer uitkomstgericht organiseren en betalen
4. Betere toegang tot relevante en actuele uitkomstinformatie.

1. meer inzicht in uitkomsten

Er is te weinig uitkomstinformatie beschikbaar voor zowel zorgverleners als patiënten. Wat voor patiënten relevant is, is nauwelijks bekend. Van alle indicatoren die bij het Zorginstituut worden aangeleverd gaat 15 procent over de uitkomsten en 3 procent daarvan betreft patiënt gerapporteerde uitkomsten. Zorgverleners en ook zorgverzekeraars weten niet altijd welke uitkomsten voor patiënten er echt toe doen. Hierdoor kunnen zij onvoldoende inspelen op de impact die een behandeling heeft op de persoonlijke situatie van de patiënt.

Doelen en acties voor 2022

1. Voor de helft van de ziektelast moet in 2022 afgesproken zijn welke uitkomsten gemeten moeten worden. Hiertoe moet worden vastgesteld welke aandoeningen samen die 50 procent van de ziektelast vormen.
2. Patiënten en zorgverleners weten welke uitkomsten relevant zijn. Relevante uitkomsten en indicatoren moeten worden vastgesteld en de resultaten moeten vindbaar zijn.
3. Zorgverleners krijgen ruimte om met de uitkomsten aan de slag te gaan. Wat niet meer nodig is, wordt geschrapt.
4. Partijen kennen de afspraken over het gebruik van uitkomsten en de validatie van het gebruik. Hiertoe worden onder andere afspraken gemaakt over het gebruik van uitkomsten in de spreekkamer en multidisciplinaire overleggen in afstemmening met het Bureauoverleg Transparantie.
5. Governance van kwaliteitsregistratie bevordert efficiency. De partijen stellen voor 1 juli 2018 een onafhankelijke commissie in. Die brengt uiterlijk 1 november 2018 advies uit aan VWS.

2. Meer samen beslissen

Op basis van een peiling onder bijna 7.900 patiënten blijkt dat 14 procent van de patiënten zich onvoldoende betrokken voelt. Bovendien krijgt 48 procent van de patiënten vaak maar één behandeloptie voorgelegd en 37 procent vindt het lastig hun persoonlijke voorkeuren te bespreken met een arts of verpleegkundige. Het feit dat de ontwikkeling van goede aanpakken nog versnipperd is, leidt ertoe dat zorgaanbieders behoefte hebben aan bundeling van kennis en ervaringen voor versnelling van de beweging.

 Doelen en acties voor 2022

1. Patiënten weten dat ze kunnen meebeslissen en worden daar beter in ondersteund. Er komt hiertoe een campagne om het samen beslissen te stimuleren. Bovendien werkt VWS samen met zeven Santeon ziekenhuizen aan het project ‘Gebruik uitkomstinformatie in de spreekkamer’. Keuzehulpen met oog voor toepasbaarheid in de zorgontwikkeling worden doorontwikkeld.
2. Zorgverleners en verzekeraars zetten meer dan nu in op samen beslissen. Daartoe wordt samen beslissen opgenomen in de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst. Er komen bovendien afspraken over het borgen van samen beslissen als integraal onderdeel van (vervolg)opleidingen. Er komt een platform om bestaande kennis en ervaringen te bundelen. Samen beslissen wordt bevorderd in de kwaliteitsstandaarden van het Zorginstituut en heldere informatie over de mogelijkheden van samen beslissen wordt beloond.

3. Meer uitkomstgericht organiseren en betalen

Zorgverzekeraars en zorgaanbieders maken maar in beperkte mate inkoopafspraken over kwaliteit en uitkomsten, maar het blijft vooralsnog complex en pionierswerk. Mogelijk omdat het huidige systeem dit beperkt faciliteert. Inzicht in de goede voorbeeldprojecten is nog niet in alle situaties eenvoudig toegankelijk. Bovendien hebben zorgverzekeraars hierdoor nog relatief weinig inzicht in de effectiviteit en doelmatigheid van zorg voor de individuele patiënt.

 Doelen en acties voor 2022

1. Uitkomsten spelen een substantiële rol in de contractering van zorg. Nodig hiervoor zijn inventarisatie en bezoeken van initiatieven in het veld die uit zijn op betere uitkomsten van de patiënt. Daarnaast monitoring: hoe zien contracten eruit en wat zijn de effecten? Goede voorbeelden worden gedeeld  zodat deze ook landelijk verspreid kunnen worden, bijvoorbeeld via rondetafelsessies. Onderzoeken of er eventuele belemmeringen zijn, ook als zorgpaden over sectoren of zorgorganisaties heen gaan. Mochten er belemmeringen zijn in de bekostiging, een experiment starten. Onderzoek naar effecten meerjaren contracten op uitkomstgerichte zorg. In etalage zetten van goede voorbeelden, bijvoorbeeld inkoop op uitkomsten.
2. Organsatie van zorg vindt plaats rond het zorgproces in de hele keten van de patiënt. Inventarisatie en bezoeken van initiatieven in het veld die uit zijn op betere uitkomsten van de patiënt. Onderzoek: hoe zien samenwerkingsverbanden eruit? Goede voorbeelden delen zodat deze ook landelijk verspreid kunnen worden, bijvoorbeeld via rondetafelsessies. Onderzoek naar ICT-ondersteuning voor het belonen van uitkomsten

4. Betere toegang tot relevante en actuele uitkomstinformatie

ICT en informatievoorziening faciliteren nog te weinig de beweging naar uitkomstgerichte zorg. Hierdoor is nog niet altijd de juiste informatie op de juiste plaats beschikbaar. Patiënten en zorgverleners kunnen uitkomsten nog beperkt rapporteren en inzien en zijn slecht in staat om uitkomstinformatie te gebruiken om samen te beslissen over de voor de patiënt meest relevante uitkomst. Patiënten kunnen dergelijke informatie ook nog niet nog gebruiken in hun afweging voor welke spreekkamer zij kiezen,

Doelen en acties voor 2022

1. Alle patiënten zijn in staat om hun uitkomsten te rapporteren. Faciliteren en stimuleren van de ontwikkeling van (slimme) tools voor patiënten om uitkomsten te rapporteren en terug te koppelen. Praktische implementatieondersteuning voor alle ziekenhuizen en klinieken. Borgen eigen regie patiënt over gezondheidsdata.
2. Datamanagemen is op orde en kan opgeschaald worden. Onderzoeken of huidige wijze van dataverzameling en beheer aansluit op het werken met uitkomstinformatie. Deelname aan het data model pilot World Economic Forum. Opschalen proof of concept versnelde automatisch afleiding van uitkomst- en kwaliteitsregistraties uit bronregistratie. Faciliteren experimenten voor dataverzameling en –beheer. Stimuleren gebruik van bestaande bronnen voor uitkomstinformatie. Uitwerken adviezen onafhankelijke commissie verkenning governance kwaliteitsregistraties.
3. Alle bij de patiënt betrokken personen en organisaties hebben toegang tot uitkomstinformatie. Faciliteren en stimuleren van ontwikkeling van tools om patiënten toegang te geven en voor samen beslissen. Gebruiksvriendelijke toegang tot uitkomsten voor zorgverleners. Toegang tot uitkomsten voor zorgorganisaties. Integratie van registratie en gebruik uitkomstinformatie in de bestaande systemen..
4. Uitkomstinformatie is veilig beschikbaar voor andere doeleinden met inachtneming van privacyrichtlijnen.

Het ministerie benut om de bovengenoemde doelen te bereiken lopende initiatieven als MedMij, Registratie aan de Bron, VIPP en Zorgladder. 

Financiering

Om de bovengenoemde doelen te bereiken, wordt onder andere de 70 miljoen euro ingezet die in het regeerakkoord is afgesproken voor het belonen van uitkomsten.

Iedere donderdagmiddag nieuws, achtergrondartikelen en blogs over waardegedreven zorg in uw mailbox? Neem dan een abonnement op de gratis nieuwsbrief van Qruxx.