Professor Michael Porter van de Harvard University heeft de status van een rockster. Op 11 mei 2017 spreekt hij ’s morgens voor een uitverkochte zaal in het Beatrix Theater in Utrecht, om 12.00 uur luncht hij met een select gezelschap van zorgbestuurders en leveranciers. Daarna reikt hij in Nijkerk de Value Based Healthcare Prize uit om volgens een strakke planning om 15.45 uur aan de terugreis naar de VS te beginnen. Tussendoor wordt hij geïnterviewd door Zorgvisie.
” Value based healthcare is de enige manier om af te rekenen met de almaar stijgende zorgkosten. De vraag naar zorg neemt dramatische proporties aan. We dreigen de controle over de uitgaven te verliezen. De enige uitweg is de waarde van de zorg te verhogen”, zegt Porter. In de werklunch voorafgaand aan het interview is over een andere cultuur voor het delen van uitkomsten gesproken. Tevens is geïnventariseerd welke stappen nodig zijn om de Nederlandse zorg naar een volgend niveau te krijgen.
Enorme vooruitgang
“Jullie hebben de afgelopen jaren enorme vooruitgang geboekt. Maar er is geen eenvoudig antwoord te geven op de vraag wat Nederland het eerst moet aanpakken. Als de uitkomstindicatoren van ICHOM als maatstaf zouden worden opgenomen in alle richtlijnen, zou dat een flinke versnelling geven aan de verspreiding van value based healthcare. En er moeten stappen gezet worden richting value based payments.”
Porter is enkele jaren terug betrokken geweest bij de oprichting van dit internationale instituut dat uitkomstindicatoren ontwikkeld voor de behandeling van een groot aantal aandoeningen. ‘ ICHOM levert minimale indicatoren op die verder kunnen worden verbeterd,’ aldus Porter. Ook verwacht Porter het nodige effect van certificering van instellingen. ‘De accreditatie-instituten voor kwaliteit en veiligheid moeten meer toetsen op het gebruik van de principes van value based healthcare zoals het meten van uitkomsten. Ik ben ondermeer in gesprek met de Joint Commission Institute (JCI). Die zijn nogal conservatief maar we praten.”
In een in april 2017 verschenen onderzoek van het World Economic Forum (Value in Healthcare), waaraan Porter en ook minister Schippers hebben meegewerkt, wordt aangehaald dat de wetenschappelijke basis van veel interventies (tot 50 procent) vaag is. Maar dat preventie veel belangrijker zal worden. “Als de wetenschap meer te weten komt over de risicofactoren van een aandoening wordt preventie een effectieve manier om de aandoeningen te voorkomen en de uitgaven te controleren”, schrijven de auteurs. “Patiënten hebben baat bij een holistische benadering van de zorg”, zegt Porter.
In de middenmoot
In een recente studie van de onderzoeksafdeling van The Economist (EIU) wordt Nederland in de middenmoot geplaatst als het gaat om de invoering van value based healthcare. De onderzoekers hebben gekeken naar de gezondheidszorg in 25 landen. Zweden loopt voorop gevolgd door het Verenigd Koninkrijk.
In Nederland bestaat volgens de onderzoekers brede belangstelling voor VBHC maar de implementatie verloopt ‘moeizaam’. Drempels zijn het decentrale karakter van de gezondheidszorg en beperkingen bij de uitwisseling van data tussen zorgprofessionals onderling. Door het decentrale karakter van de zorg is centrale besluitvorming moeilijk. De data-uitwisseling vindt veelal op regionaal niveau plaats.
De EIU adviseert om een nationale zorgstrategie te ontwikkelen voor VBHC en nieuwe betaalmodellen te introduceren. Ook zouden er meer opleidingen en trainingen moeten komen om mensen op te leiden en te motiveren voor value based healthcare. Om de uitwisseling van gegevens mogelijk te maken, is meer integratie van databestanden nodig en moeten zorgverleners toestemming krijgen voor het delen van ziekte registers en elektronische patiëntendossiers.
Zorgverzekeraars
Volgens Porter lopen in Nederland de zorgverzekeraars wat achter. “Dat zien we ook in de Verenigde Staten. Daar zijn de particuliere zorgverzekeraars trager dan de overheid.” De Harvard-hoogleraar benadrukt het belang van een nieuwe manier van contracteren. “We weten nu beter wat werkt en wat niet. Ik zie weinig in populatiebekostiging. In die vorm van contractering gaat het te veel over kosten en te weinig over de uitkomsten van de zorg. Als je bundled payment-contracten afsluit, worden uitkomsten en kosten allebei meegenomen. Dat levert eerder waardegedreven zorg op. Ik adviseer om te beginnen met bundled payments voor eenvoudige zorgpaden met een duidelijk begin en eind, waar grote aantallen patiënten gebruik van maken zodat je veel data kunt verzamelen.”
