Frank Hoentjen is MDL-arts in Nijmegen. Van de ongeveer 90.000 patiënten met een chronische darmontsteking heeft zijn afdeling er 2.000 onder behandeling. Hij vertelt over de moeheid die bij hun chronische ziekte komt kijken.
Met een behandeling kunnen ze de meeste klachten verhelpen, maar de moeheid blijft vaak. Hij hoort van patiënten die met slapeloosheid en depressies kampen. “Bij de patiënten ontstaan spanningen thuis, de sociale cirkel wordt kleiner en dit kan leiden tot problemen op de werkvloer. Al dat negatieve versterkt elkaar.” Onderdeel van dat probleem is dat de patiënten hun werk verliezen en in een uitkeringssituatie terecht komen.
Duurzaam participeren
Ongeveer een kwart van alle patiënten met Crohn belandt uiteindelijk in de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen, arbeidsongeschiktheidsuitkering). Hoentjen: “Vaak worden diagnoses gesteld als patiënten tussen de twintig of dertig jaar oud zijn. Dan heb je dus nog een heel werkend leven voor je. Los van het persoonlijke leed is dit ook kostbaar voor de maatschappij. Wij willen ze het liefst uit die arbeidsongeschiktheidsuitkeringen krijgen en zorgen dat patiënten weer duurzaam kunnen participeren en daarmee ook op maatschappelijk niveau een flinke impact hebben.”
Hoewel hij al langer het idee heeft dat die patiënten gebaat zijn bij werk als extra medicijn, kon hij tot voor kort weinig betekenen voor ze. Hij heeft niet voldoende tijd en expertise om met bedrijfsartsen of het UWV te kijken of zijn patiënten toch weer aan het werk te helpen zijn. “Het ligt dus buiten mijn reikwijdte. Ik kan nu een luisterend oor bieden of ze terugverwijzen naar de huisarts. Deze mensen belanden dus tussen wal en schip.”
Hoentjen heeft hier iets op bedacht, samen met arbeidsgeneeskundige Desirée Dona. Dona werkt al sinds 2007 als bedrijfsarts in het Radboudumc. Ze heeft zich inmiddels gespecialiseerd tot klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie.
Werk als behandeldoel
Dona: “Toen het Radboudumc persoonsgericht werken tot focus benoemde, kregen we als bedrijfsartsen het verzoek om een zorgaanbod gericht op werk als behandeldoel voor patiënten van het Radboudumc te ontwikkelen. Wij konden hiervoor onze achtergrond als bedrijfsarts inzetten en dat is heel waardevol. Medisch specialisten weten alles over een aandoening, maar hebben niet de kennis en de tijd om zich te verdiepen in problemen met betrekking tot werk. Die kennis en tijd hebben wij wel.”
“Wij behandelen direct na het stellen van de diagnose al mee. We maken samen met de patiënt en de behandelend arts een zorgplan waarin we vastleggen hoe we ervoor gaan zorgen dat de patiënt tijdens de behandeling zijn werk en inkomen kan behouden. Het zorgt ervoor dat patiënten in veel gevallen deels of na een periode van herstel en revalidatie aan het werk kunnen blijven of gaan, wat het herstel bevordert en stress vermindert.”
Enige ziekenhuis
Het Radboudumc is volgens Dona het enige ziekenhuis in Nederland dat meerdere gespecialiseerde arbeidsgeneeskundigen in dienst heeft. De raad van bestuur van dit ziekenhuis heeft er heel nadrukkelijk voor gekozen de arbeidsgeneeskundigen te financieren. Op dit moment zijn het er drie. Dona, die zelf gespecialiseerd is in oncologie, heeft twee collega’s die werken voor patiënten met Parkinson en jonge patiënten na een doorgemaakte stroke.
Vanaf 1 september gaat Monique Derikx, die naast arbeidsgeneeskundige voorheen ook MDL-ervaring heeft opgedaan, voor twee jaar aan de slag voor IBD-patiënten. Hoentjen: “In die tijd willen we aantonen dat we het kunnen en dat we zoveel mogelijk mensen aan werk helpen, zodat we dit kunnen gaan inbedden in de zorgfinanciering. Dit programma wordt ondersteund door AbbVie en Pfizer.”
Netwerk
Wat die arbeidsgeneeskundige straks voor de patiënten kan doen? Hoentjen noemt het voorbeeld van een vrachtwagenchauffeur die regelmatig zijn stoma moet kunnen legen en zijn werk kwijtraakt omdat het voor hem niet mogelijk is. “Door iets simpels als het aanpassen van de route, kun je hem mogelijk aan het werk houden. Dit is een heel praktisch voorbeeld, maar we willen vooral een netwerk bouwen waarin bedrijfsartsen, het UWV en de zorgprofessionals in en rondom het ziekenhuis gaan samenwerken. Al die partijen moeten dan met elkaar kunnen samenwerken om patiënten zoveel mogelijk aan het werk te krijgen.”
Gemis
Veel meer afdelingen van het ziekenhuis willen graag hun zorg uitbreiden met een arbeidsgeneeskundige. Ook andere ziekenhuizen willen deze zorg graag gaan aanbieden. Dona: “Het wordt hoog tijd dat de financiering hiervoor geregeld wordt. We willen allemaal dat mensen mee blijven doen in de samenleving, maar daar helpen we ze niet bij. Dat is echt een gemis.”
“Werkgevers en zorgverzekeraars kijken naar elkaar voor de financiering. Het wordt hoog tijd dat de ministeries van VWS en Sociale Zaken met een gezamenlijke oplossing komen. Maar voor nu zijn we blij dat we de zorg aan IBD-patiënten kunnen gaan aanbieden.”
