De campagne Samen Beslissen trapte maandag 6 september af. Om de effecten van deze campagne te meten, is in juni 2021 al een nulmeting uitgevoerd onder zorggebruikers en zorgverleners. Eind oktober en begin november is vervolgens een tussenmeting verricht. De tussenmeting biedt reden tot optimisme, aldus hoofdonderzoeker Petra Kramer van Kantar Public. “We zien sneller resultaat dan ik had verwacht.”
Commitment
De campagne wordt herkend, maar er is verschil tussen doelgroepen. Vooral de oudere doelgroep is goed bereikt, huisartsbezoekers minder. Ruim een derde van de zorggebruikers herinnert zich de campagne Samen Beslissen gezien te hebben.
De verschillen met de nulmeting zijn nog klein. De tussenrapportage geeft vooral een indruk van de mate van commitment van patiënten aan Samen Beslissen. “Dat behelst meer dan alleen maar vragen of je van plan bent voortaan samen te beslissen. De voorspellende waarde van antwoorden op die vraag is niet zo groot, omdat mensen vaak ja zeggen maar het vervolgens toch niet doen”, aldus Kramer.
Vooraf nadenken
Om die reden werden in het onderzoek naast de vraag naar iemands intentie ook vragen opgenomen zoals ‘Hoe moeilijk lijkt je het je om bij een toekomstige afspraak zelf te beginnen over wat voor jou belangrijk is?’ en ‘Hoe belangrijk vind je dat?’. Uit de gecombineerde antwoorden op deze vragen blijkt de voorbereiding en vooraf nadenken significant te zijn gestegen, aldus de onderzoekers. Daarnaast zijn twee andere doelstellingen al behaald: de zorgverlener vraagt wat belangrijk voor de patiënt is en de zorgverlener geeft het gevoel dat de patiënt mag meebeslissen.
Verschil tussen zorggebruikers
Slechts een vijfde van de ondervraagde zorggebruikers geeft aan vooraf informatie te zoeken. Over ‘van tevoren met een bekende praten over het onderwerp’ bestaat nog steeds de meeste twijfel en onverschilligheid.
Net als in de nulmeting zien de onderzoekers verschillen tussen zorgsectoren. “Voorbereiding in de vorm van nadenken, informatie zoeken of bespreken met je omgeving, wordt vaker gedaan als men een afspraak heeft voor medisch- specialistische zorg.” Tijdens het gesprek vertellen wat de zorggebruiker belangrijk vindt, gebeurt binnen de wijkverpleging het vaakst. In de paramedische zorg is dit iets toegenomen.
Samen beslissen niet toegenomen
Nog altijd zegt ruim een derde van de patiënten tijdens de laatste afspraak de beslissing samen met de zorgverlener te hebben genomen, waarbij beide een gelijk aandeel hadden. Dit is onder de groep die de Samen Beslissen-campagne zag, groter.
Voor zover er veranderingen zijn in gedrag of commitment, is het vaak (nog) niet goed te zeggen in hoeverre dit door de campagne is veroorzaakt. “We zien namelijk weinig verschillen tussen de ‘exposed’ en ‘non-exposed’ groep. Echter, veranderingen kunnen ook indirect en onbewust vanuit de campagne zijn gekomen. De exposed groep zégt wel vaker dan de rest dat de campagne ze aanzet tot ander gedrag en zegt vaker samen beslist te hebben. Of dit een gevolg is van de campagne of dat zij de campagne juist vaker hebben opgepikt omdat ze al meer openstaan voor samen beslissen, kunnen we niet vaststellen”, melden de onderzoekers.
Nameting
Eerder onderzoek van Kantar Public, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS, liet zien dat minder dan de helft van de zorggebruikers ervoer dat een goed gesprek met de zorgverlener over beslissingen rondom zorg en ondersteuning plaatsvond. En dat veel zorgverleners het idee hadden dat patiënten al voldoende betrokken worden of daar juist niet toe in staat zijn.
De campagne Samen Beslissen is de grootste campagne over dit thema die ooit gevoerd is. De campagne loopt tot december 2022 en richt zich op zorggebruikers en zorgverleners. In 2022 wordt na de tweede massamediacampagne (april – juni) een nameting gedaan om de effecten van de campagne op het gedrag en de gedragsintentie van alle doelgroepen vast te stellen.
