Tekst: Pierre de Winter

Patiënten bij wie een heup wordt vervangen, moeten de eerste zes weken na de operatie op hun rug liggen. Tenminste, dat was altijd zo. Een patiënt in het Amsterdamse OLVG-ziekenhuis, dat onderdeel uitmaakt van Santeon, vroeg waarom dat nodig was. Het behandelend team besloot er de literatuur op na te slaan en daaruit bleek dat het belang van deze ‘rugperiode’ nooit wetenschappelijk was aangetoond.
“Dus daar zijn we mee gestopt”, vertelt orthopedisch chirurg Rudolf Poolman. “Onze postoperatieve patiënten kunnen sindsdien weer slapen zoals ze willen en dat draagt enorm bij aan hun kwaliteit van leven in die eerste zes weken. Tegelijkertijd wijst niets erop dat dit nieuwe regime hun herstelproces negatief beïnvloedt.”

Verbetercyclus

Het feit dat deze patiënt gehoord werd over dit onderwerp, is een direct gevolg van de verbetercyclus met betrekking tot heupartrose die Santeon een kleine twee jaar geleden invoerde. Santeon maakte heupartrose een van de speerpunten op het gebied van VBHC. Sindsdien wordt er door de zeven ziekenhuizen in onderlinge samenwerking systematisch gewerkt aan kwaliteitsverbetering voor patiënten die een heupingreep ondergaan. Alle patiëntrelevante data worden uniform verzameld en patiënten worden intensief besproken in een multidisciplinair team waar niet alleen diverse medici van verschillende pluimage en verpleegkundigen deel van uitmaken, maar ook patiënten. “En dat is mooi”, vertelt Poolman. “Want vanuit hun perspectief ben je als medicus echt met de kern van de zaak bezig.”

Makkelijker uitvoerbaar

Binnen de verbetercyclus analyseren en delen de verbeterteams van de Santeon-ziekenhuizen elk half jaar de data en resultaten en komen ze gezamenlijk tot verbetermaatregelen. Waar Poolman en zijn collega’s achter kwamen, is dat het in den beginne vooral loont om mogelijkheden te identificeren voor kleine verbeteringen, die wat makkelijker uitvoerbaar zijn.

“Zo hebben we de procedure bij ontslag uit het ziekenhuis gewijzigd. Voorheen stuurden we de patiënt dan met medicatielijstje bij de apotheek langs, waar ze vaak best nog een tijdje moesten wachten. Nu sturen we dat lijstje vooruit, zodat ze hun medicijnen direct mee kunnen nemen. Het zijn dat soort kleine dingen, die we misschien niet meteen hadden verwacht, maar die wel degelijk van belang zijn.”

Om het patiëntperspectief verder te borgen, worden sinds kort ook de PROMs in de verbetercyclus meegenomen. “Belangrijk dat dat nu gebeurd is”, zegt Poolman. “Volgende stap is natuurlijk een analyse van hoe die uitkomsten zich ontwikkelen. Maar daar is het nu nog te vroeg voor.”

Medische uitkomsten

Ondertussen worden ook de medische uitkomsten aan analyse onderworpen. Poolman: “Het percentage complicaties na operatie binnen de Santeon ziekenhuizen was erg laag, wat betekent dat we dat gewoon heel goed deden. Maar we wantrouwden die cijfers een beetje, dus zijn we gaan analyseren of de onderliggende data wel juist zijn. Dat blijken ze te zijn, dus nu weten we zeker dat dat percentage terecht is. Dat is ook wat waard.”

De verbetercyclus concentreert zich nu nog zuiver op patiënten die een heupingreep hebben ondergaan in het ziekenhuis. Op de langere termijn wil Poolman meer preventief gaan werken. “Vanaf het moment dat iemand heupklachten begint te krijgen. Er komen nu nog veel mensen naar het ziekenhuis voor een heupingreep die we terugsturen met lifestyle-programma’s, terwijl er ook mensen met klachten rondlopen die al lang een nieuwe heup hadden moeten hebben. Door samenwerking met de eerste lijn hopen we op termijn een slag kunnen slaan als het gaat om de juiste zorg op de juiste plaats.”

Kostenkant

Een grote uitdaging ziet Poolman nog aan de kostenkant. “Wat deze zorg precies kost, kunnen we als ziekenhuizen op dit moment nauwelijks boven water halen. Die berekening zullen we moeten gaan maken, maar dat zal nog heel lastig worden.”

Een klein winstpunt dan nog maar. Poolman: “We kwamen erachter dat sommige ziekenhuizen na een heupingreep röntgenfoto’s van de patiënt lieten maken in de verkoeverkamer, om te controleren of de heup goed in de kom zat Het was wel helder dat dat voor de patiënt een flinke extra belasting was, terwijl het prima de volgende dag kon op de röntgenafdeling. Dat hebben we dus afgeschaft.”

Tweede keer

Binnenkort publiceert Santeon voor de tweede keer de resultaten van een verbetercyclus. “Als Santeon ziekenhuizen vinden we het belangrijk transparant te zijn over de uitkomsten van zorg”, aldus Pieter de Bey, directeur van Santeon. “Uiteindelijk moet dit leiden tot gesprekken in de spreekkamer tussen arts en patiënt waarin zij gezamenlijk  een keuze maken voor de meeste optimale behandeloptie.”
De publicatie van de resultaten rondom heupartrose wordt begin juli verwacht. Eerder publiceerde Santeon de resultaten rondom borstkanker.