Een van de zestien voorloperprojecten van het Zorginstituut. Naar het overzicht van alle projecten
Wat houdt het programma in
Het programma bouwt voort op de ervaringen die zijn opgedaan in het programma ‘Beslist Samen!’. Er zijn negen collega-ziekenhuizen geworven om gezamenlijk met patiëntenorganisaties te werken aan het implementeren van samen beslissen in de spreekkamer.
Er is extra aandacht voor het gebruik van uitkomstinformatie in de spreekkamer en voor het goed nagaan van wat voor de patiënt belangrijk is om daarmee samen te beslissen. Elk ziekenhuis kiest minimaal twee zorgprocessen waar zorgprofessionals actief met samen beslissen aan de slag willen. Het gaat om borstkanker, darmkanker, knie en/of heup artrose, liesbreuk, schisis of aneurysma aortae abdominalis.
Het integreren van uitkomstinformatie ten dienste van samen beslissen gebeurt door:
- PROM’s in de spreekkamer weer te geven via een voor zorgverlener en patiënt begrijpelijk dashboard, dus op maat voor de patiënt, ook voor degenen met lage gezondheidsvaardigheden.
- Landelijke uitkomstinformatie (zoals uit DICA, DHD, LHCR) met eventueel daarnaast betrouwbare lokale uitkomstinformatie toe te voegen aan bestaande keuze-ondersteunende hulpmiddelen.
Het implementeren van samen beslissen gebeurt door:
- Informatie over waarden en voorkeuren van patiënten in consulten te bevragen en te benutten voor het maken van een best passende beslissing.
- Herinrichting van het zorgproces, met name het multidisciplinair overleg (MDO), taakverdeling en elektronisch patiëntdossier.
- Aanbieden van e-learnings en feedback van consulten als trainingsvorm.
- Aandacht voor ketensamenwerking en gezondheidsvaardigheden.
Hoe gaat het een bijdrage leveren aan waardegedreven zorg?
Wij zien samen beslissen als de kern van waardegedreven zorg omdat de essentie van samen beslissen gaat over het maken van de best passende keuze voor elk individu. In de huidige zorg is er technisch gezien steeds meer mogelijk. Het maken van deze keuzes uit alle mogelijkheden levert alleen waarde op, als het past bij de behoefte van de mens met een ziekte. Zorgverleners hebben een kerntaak in het ondersteunen van mensen in het proces waarin zij samen deze keuzes maken.
Wie zijn de initiatiefnemers?
Het programma ‘Beslist Samen!’ is ontwikkeld door vijf voorlopende ziekenhuizen (Amsterdam UMC locatie AMC, Bernhoven, Erasmus MC, MUMC+ en Maxima Medisch Centrum) en de Borstkankervereniging Nederland, BOSK, Harteraad, het NFU-consortium Kwaliteit van Zorg, Patiëntenfederatie Nederland en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties.
Het Beatrix ziekenhuis, het IJsselland Ziekenhuis, Isala, het LUMC, het Radboudumc, Treant, de St. Maartenskliniek, het UMCG en het UMCU hebben zich in januari 2019 aangesloten bij het programma.
Hoe wordt het project ingebed in de zorgorganisaties?
Elk deelnemend ziekenhuis maakt een eigen plan van aanpak om voor twee zorgprocessen met samen beslissen en uitkomstinformatie aan de slag te gaan. Daarbij is een uitgangspunt dat de ervaringen binnen en buiten de organisatie worden gedeeld, onder meer via bijeenkomsten, de nieuwsbrief, de site Begineengoedgesprek.nl/ en het leerplein. In de loop van het programma ontwikkelt elke deelnemer een plan voor de toekomst zowel qua inbedding als verspreiding.
Hoe gaat de opschaling eruit zien?
De deelnemende partijen werken al tijdens het programma al aan kennisverspreiding. En er wordt vanuit het programma, de deelnemers en met het netwerk Beslist samen tijdens het programma diverse malen gesproken en nagedacht over opschaling en uitbreiding.
Hier werken we op drie niveaus: landelijk door geleerde lessen op landelijk niveau zichtbaar te maken, op aandoeningsniveau door het land (bijvoorbeeld richting beroeps- en patiëntorganisaties, binnen ziekenhuizen van een of twee zorgprocessen naar het hele ziekenhuis
Welke knelpunten ervaart u bij de inbedding en opschaling?
We zien de huidige situatie niet als een probleem. De huidige zorgverlening in Nederland is van een hoog niveau en patiënten zijn doorgaans zeer tevreden over hun zorgverleners. Tegelijkertijd veranderen de zorg en de patiënt: er is technisch steeds meer mogelijk, burgers worden mondiger, komen makkelijker aan informatie en willen meebeslissen. Dat vraagt van zorgorganisaties en zorgverleners dat ze hun zorg daarop inrichten, (coach)vaardigheden ontwikkelen en passende keuze-informatie aanbieden.
Dit proces is in veel ziekenhuizen in gang gezet en kan op vele manieren versneld worden. Dit blijkt uit onderzoek en ook uit het vorige Beslist Samen! project dat 7 belangrijke inzichten opleverde. Deze inzichten worden periodiek verrijkt met nieuw materiaal vanuit de praktijk van bijvoorbeeld de bestuurder, de arts en de patiënt. Onze ambitie is om echt op spreekkamerniveau het verschil te maken en de patiënt meer regie te geven.
Hoe gaat u die eventuele problemen oplossen?
We hebben in diverse projecten ervaring opgedaan met het meer toepassen van samen beslissen, het verzamelen van uitkomstinformatie, het inzetten van keuze-instrumenten etc. Kern van de aanpak is dat teams en het ziekenhuis een uitdagende ambitie stellen die zich (mede) richt op het bevorderen van samen beslissen.
Van daaruit wordt systematisch gekeken naar welke factoren een rol spelen, positief of negatief, in het meer kunnen toepassen van samen beslissen. Dat kan liggen op het gebied van instrumenten, gedrag, zorgproces of randvoorwaarden. Vervolgens kunnen we met bestaande of nieuw te ontwikkelen tools, trainingen, procesherinrichting, etc. de snelheid van toepassing verhogen. Een extra versnelling ontstaat bovendien doordat we dit met een groep ziekenhuizen en patiëntenorganisaties doen waarin iedereen kennis inbrengt en meeneemt.
Daarnaast is het programma voortgekomen uit en blijvend verbonden aan het netwerk van landelijke partijen rond Samen Beslissen, ontstaan uit de stuurgroep van Beslist Samen!, Patiëntenfederatie Nederland, Federatie Medisch Specialisten, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen, Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen, NFU-consortium Kwaliteit van Zorg, Zorgverzekeraars Nederland, Verpleegkundigen & Verzorgende Nederland komen als netwerk elk kwartaal bijeen.
Wat kunnen anderen ervan leren?
Het programma hoopt veel kennis en ervaring te verzamelen over hoe je de toepassing van samen beslissen met gebruik van uitkomstinformatie in de spreekkamer kunt versnellen. Omdat het gaat om het ondersteunen en vernieuwen van gedrag van zorgverleners én patiënten, is dit een uitdagend en interessant proces.
Kennis hierover kan anderen helpen om vanuit hun eigen unieke context het proces effectief aan te pakken. Via bijvoorbeeld onze bijeenkomsten, de nieuwsbrief en het leerplein kunnen mensen met ons meedoen. Ook tools en producten van ons mogen door anderen worden gebruikt.
Hoe kunnen ze eraan bijdragen?
Net zoals het eerste Beslist Samen! Programma, is ook nu weer het motto ‘all teach, all learn’. Wij hopen veel verbindingen en uitwisseling met anderen te hebben om zo gezamenlijk het samen beslissen in Nederland steeds beter voor elkaar te krijgen
Met wie kunnen belangstellenden contact opnemen?
Haske van Veenendaal, beslistsamen2@gmail.com, 06-51952029.
