Door Bas van den Dungen, directeur-generaal Curatieve zorg ministerie van VWS
Mevrouw Van Buuren heeft borstkanker. Ze is geopereerd en de volgende stap is chemotherapie. Ze ziet daar erg tegenop omdat ze de afgelopen tijd al zoveel heeft doorstaan. Ze zou graag even op adem komen. Bovendien is het doel van de chemo vooral om de kleine kans dat de kanker terugkomt verder te minimaliseren. Ze vraagt zich af of het de moeite waard is. Uiteindelijk zegt ze haar afspraak voor chemotherapie in overleg met de arts toch af. Het lucht haar enorm op dat ze dit niet ook nog hoeft te ondergaan.
Michiel, 36 jaar, kampt met een depressie. Als hij een poging tot zelfdoding doet, komt hij terecht bij de spoedeisende hulp en vervolgens op een psychiatrische afdeling. Maar hij kan ook thuis behandeld worden, met intensieve 24-uursbegeleiding voor het geval er sprake mocht zijn van een nieuwe crisissituatie. Op die manier raakt zijn leven niet helemaal ontwricht, blijft hij dicht bij de mensen van wie hij houdt en kan hij in zijn eigen omgeving zoeken naar een nieuwe betekenis van zijn leven.
Een chirurg is in de loop van haar loopbaan steeds meer gaan twijfelen of opereren altijd de beste optie is. Terwijl ze daar natuurlijk wel voor is opgeleid. Ze heeft meegemaakt dat een patiënt aan complicaties overleed, terwijl hij zonder operatie nog een paar jaar goed had kunnen leven. Ze zou graag met patiënten en hun naasten de tijd nemen om voorafgaand aan de operatie goed door te spreken wat zo’n operatie betekent voor de patiënt. De kans dat de patiënt helemaal herstelt, is lang niet altijd 100 procent. Samen met een gespecialiseerd verpleegkundige heeft ze een nieuwe aanpak ontwikkeld. Ze zorgt ervoor goed te weten wat voor leven iemand heeft, of iemand bijvoorbeeld graag tuiniert of sport. Op basis kiest ze samen met de patiënt bewust of een operatie, inclusief alle risico’s, de juiste weg is.
Less is more
Drie voorbeelden waarbij helder is dat de beste zorg voor de individuele patiënt niet per se de maximaal mogelijke zorg is. Niet behandelen of minder ingrijpend behandelen sluit vaak net zo goed of beter aan bij wat een patiënt in zijn of haar leven belangrijk vindt. Dan geldt less is more. Naarmate de medische mogelijkheden toenemen, wordt maatwerk cruciaal. Daarvoor gaan zorgverleners en patiënten in gesprek. Wat kunnen wij bieden en wat levert een behandeling concreet op voor jouw leven?
Op allerlei plekken in Nederland spannen zorgaanbieders, patiënten en verzekeraars zich in om helder te maken voor patiënten wat de uitkomst van zorg voor hen persoonlijk betekent. Vanuit het ministerie van VWS en het Zorginstituut willen we die beweging een zetje in de rug geven, met het programma Uitkomstgerichte Zorg. Door landelijk initiatieven bij elkaar te brengen, door te zorgen dat zorgverleners en patiënten van elkaar kunnen leren en door regie te nemen om samen tot de best mogelijke behandeling te komen.
Terug naar de kern
Dat doen we, samen met het Zorginstituut, de partners van het Hoofdlijnenakkoord medisch-specialistische zorg en tal van andere partijen, langs vier lijnen .
Het doel van deze ontwikkeling is een kanteling in het gesprek dat patiënten hebben in de spreekkamer met hun arts. Het moet er niet meer over gaan wat een arts in zijn gereedschapskist heeft om de patiënt te behandelen, maar om wat de patiënt als een goed leven ervaart en wat de behandeling daaraan bij kan dragen.
Soms kan dit leiden tot intensieve, complexe zorg van een gespecialiseerd team. Soms juist ook niet. Waar het om gaat, is dat de patiënt kan aangeven wat hij of zij van belang vindt en dat zorg daar optimaal bij aansluit.
Veel zorgverleners zijn erg enthousiast over deze beweging. Het brengt hen immers terug naar de kern van hun vak; individuele mensen weer een gezonder leven geven. Proberen optimale waarde toe te voegen aan het leven van hun patiënt. En daarover, vanuit hun vakmanschap, sparren met collega’s.
Op die manier is binnen de Santeon groep bijvoorbeeld gekozen voor een nieuwe wijze van wonden spoelen bij bepaalde operaties. Die biedt voor patiënten een betere uitkomst en minder complicaties. Het Maasstad Ziekenhuis heeft voor reumapatiënten het zorgproces anders ingericht, zodat zij echt de ruimte krijgen actief mee te beslissen over hun behandeling. Daarnaast is er een mooi voorbeeld in het Erasmus Medisch Centrum. Oncologen blijven patiënten met borstkanker volgen aan de hand van een vragenlijst. De antwoorden van patiënten worden met elkaar vergeleken om eventueel de behandeling aan te passen.
Uitnodiging
Het gaat hier steeds om zorgverleners die het beste willen voor hun patiënten en daarvoor, vaak in hun eigen tijd, aan het zoeken zijn naar nieuwe mogelijkheden. Ik heb daar bewondering voor en ben verheugd dat we hen met het programma Uitkomstgerichte Zorg kunnen ondersteunen.
We hopen van harte dat u aansluit en meedenkt- en doet. En omdat het uiteindelijk om patiënten gaat, willen we juist (oud)patiënten en ervaringsdeskundigen van harte uitnodigen mee te denken.
Doet u mee? Mail dan naar aj.rozendaal@minvws.nl
