1. Wat zijn zorginformatiebouwstenen?
In zorginformatiebouwstenen (zibs) wordt een (klinisch) concept dat relevant is in de zorg in detail en gestructureerd beschreven. Voorbeelden van zibs zijn ‘Contactpersoon’, ‘Wilsverklaring’, ‘Bloeddruk’ en ‘Lichaamsgewicht’. Het doel van deze detailbeschrijving is om eenheid van taal te creëren in het zorgproces voor zorgverleners en patiënten, zodat de informatie over deze concepten kan worden hergebruikt en niet telkens opnieuw hoeft te worden opgegeven of geregistreerd
2. Voor welke zorgsectoren zijn ze van toepassing?
Bij zibs staat de patiënt centraal. Een klinisch concept dat in een zib wordt beschreven, geldt zorgbreed en is niet voor een specifieke zorgsector. Wel kan een bepaalde zib relevant zijn voor de ene zorgsector en niet of minder relevant zijn voor een andere zorgsector en vice versa.
3. Wat hebben zorginstellingen eraan?
Zibs zijn een middel om tot hergebruik van informatie in het zorgproces te komen, zodat er uiteindelijk minder hoeft te worden geregistreerd en maximaal gebruik kan worden gemaakt van informatie die al bestaat. Hoe fijn zou het bijvoorbeeld zijn voor de patiënten die een wilsverklaring hebben, dat ze die maar één keer hoeven op te geven en dat de informatie over deze wilsverklaring van de patiënt overal in de zorg beschikbaar is en wordt hergebruikt. Daarvoor zijn onder meer zibs (in dit geval de zib ‘Wilsverklaring’) nodig als middel om eenduidig te definiëren wat een wilsverklaring is
4. Hoeveel zibs zijn er al?
Op dit moment zijn er ongeveer honderd zibs gepubliceerd (zie www.zibs.nl). Dit betreffen zibs die landelijk zijn afgestemd en zijn goedgekeurd. Daarnaast zijn er op dit moment nog zo’n tien ‘kandidaat zibs’ in ontwikkeling.
5. Wat moet er nog aan gebeuren?
Om zibs succesvol te laten zijn als middel voor hergebruik van informatie in de zorg moeten er nog twee belangrijke stappen gezet worden. Ten eerste moeten zibs geïmplementeerd worden in systemen, zoals EPD’s van ziekenhuizen en PGO’s (Persoonlijke gezondheidsomgevingen) voor patiënten. Via de diverse VIPP-programma’s en het MedMij-programma wordt hier nu hard aan gewerkt in de zorg.
Ten tweede; als de systemen geschikt zijn gemaakt, moeten zorgverleners en patiënten anders gaan werken. Informatie in de zorg die geschikt is om hergebruikt te worden, moet door zorgverleners (en patiënten) gestructureerd, conform de zibs, worden ingevoerd, gebruikt en hergebruikt. Dat is een veranderproces; zorgverleners zijn nu nog gewend om zorginformatie, veelal in vrije tekst, voor eigen gebruik te registreren. Ze zullen dus anders moeten gaan werken, gericht op hergebruik van informatie.
6. Waar loopt het spaak?
Een wereld waarin zorginformatie hergebruikt wordt, is nieuw en iedereen moet er nog aan wennen. En het vraagt een andere manier van werken in de zorg. Overigens, niet overal zullen zibs voor bestaan en voor komen. Het gaat vooral om concepten die in het zorgproces nodig zijn, herkenbaar zijn en hergebruikt moeten worden.
7. Wie is er verantwoordelijk voor?
De verantwoordelijkheid voor de zibs is opgesplitst in verschillende rollen. Zo is de verantwoordelijkheid voor de juiste (zorg)inhoud van de zibs neergelegd bij de zorgverleners en de vertegenwoordigers van patiënten. Daarnaast speelt Nictiz een belangrijke rol in het beschikbaar stellen van de zibs en als expertise- en kenniscentrum voor het gebruik, de toepassing en de implementatie van de zibs.
8. Hebben we zibs nodig? Is ICHOM niet genoeg?
Ja, we hebben zibs nodig, want we gebruiken de zibs onder meer om informatie te kunnen vastleggen in de systemen. De ICHOM-sets zijn standaarden waarin vast staat welke informatie er per ziektebeeld moet worden geregistreerd en/of gebenchmarkt om uitkomstgegevens te kunnen genereren en te kunnen terugkoppelen naar zorgverleners en patiënten. Idealiter zou je de informatie die vaststaat in de ICHOM-set uit je informatiesysteem moeten kunnen exporteren, zonder overtypen. Als alle zorginstellingen dat op dezelfde manier doen, kunnen de gegevens gebenchmarkt worden en kan informatie verzameld worden over uitkomsten van behandelingen.
