De meeste ziekenhuizen zijn georganiseerd op vakgroepniveau in resultaatverantwoordelijke eenheden (RvE’s) zoals cardiologie, heelkunde of urologie. Voor de patiënt is dit niet altijd logisch, want die heeft steeds vaker met meerdere specialisten te maken. Sommige ziekenhuizen clusteren vakgroepen om tot een nieuwe organisatiestructuur te komen. Vaak gebeurt dit rondom vergelijkbare specialisten groepen, zoals een cluster van snijdende specialismen, of rondom aandoeningen of patiëntgroepen, zoals een oncologisch centrum of kinderziekenhuis.
Vier zorgmodellen
Bernhoven en Strategy& hebben een ander perspectief op ziekenhuisorganisatie ontwikkeld dat goed aansluit bij het pad van de patiënt. Daarnaast ook bij de drie hoofdactiviteiten van de zorgprofessional: het adviseren, het behandelen en het begeleiden van patiënten. Deze drie activiteiten hebben elk een ander doel en dus ook een ander soort ondersteuning nodig. We hebben deze drie activiteiten vertaald in vier zorgmodellen, waarlangs de hele patiëntenzorg is georganiseerd.
- Diagnose en indicatiestelling (D&I), waarbij adviseren centraal staat
- Interventie zorgstraten, waarbij de nadruk ligt op behandelen
- Chronische zorg, dat in het teken staat van begeleiden
- Acute zorg, waarbij de nadruk ligt op adviseren én behandelen in acute setting
Samenspraak met de patiënt
Inge Blokzijl-Boezeman, Medisch Leider Zorgmodel Diagnose & Indicatiestelling en kinderarts bij Bernhoven: “Diagnose & Indicatiestelling is de omgeving waarin we patiënten ontvangen om de juiste diagnose te kunnen stellen en samen een gepast behandelplan op te stellen. Dit kan alleen als de patiënt goed op de hoogte is van alle opties en mogelijkheden. Sturen op kwaliteit houdt wat mij betreft dan ook in: het inzetten op de kwaliteit van besluitvorming om onnodige diagnostiek en onnodige behandeling te voorkomen. Dat betekent dat er in D&I ruimte is voor tijd en reflectie in de besluitvorming. Streven naar te veel efficiëntie kan hier juist contraproductief werken.”
Ook Simone Gielen-Wijffels, medisch leider van het cluster Acute zorg bij Bernhoven is enthousiast over het werken in deze nieuwe structuur: “Natuurlijk kost het in eerste instantie meer geld om relatief dure medisch specialisten en SEH-artsen op de spoedeisende hulp te zetten. Op de lange termijn maken we de zorg juist goedkoper omdat betere diagnoses leiden tot minder opnames en minder bezoeken aan onze poliklinieken. We hebben duidelijke afspraken gemaakt met de zorgverzekeraars voor de aankomende jaren, zodat we de ruimte hebben om op deze manier te werken. Ik ben ervan overtuigd dat dit uiteindelijk leidt tot niet alleen betere, maar ook goedkopere zorg door de gehele keten.”
Vakgroepen blijven bestaan
Naast de vier zorgmodellen blijven er in Bernhoven vakgroepen bestaan, maar wel in een andere rol en positie. De verschillende vakgroepen leveren diensten aan de verschillende zorgmodellen. Iedere vakgroep afzonderlijk heeft als doel om continu de kwaliteit van zorg en de vakinhoudelijke kennis te versterken.
De organisatie in de zorgmodellen ontzorgt de vakgroepen bedrijfsmatig. Gielen: “In alle vakgroepen bestaat een spanningsveld tussen volledige autonomie in vrije vestiging versus werken in een logistieke organisatie met uiteraard behoud van professionele autonomie. Vakgroepen hebben als het ware twee functies; enerzijds zijn ze detacheerder naar de zorgmodellen, waarbij ze verantwoordelijk zijn voor de roostering en juiste bezetting binnen de zorgmodellen. Anderzijds is de vakgroep ook opleider voor talent, vakinhoudelijke kennisuitwisseling en hoogstaande kwaliteit en initiëren van innovatie.”
Aansturing eenvoudiger
Een ‘gemiddeld’ ziekenhuis bestaat uit een groot aantal RvE’s, waardoor het zeer complex is een ziekenhuis aan te sturen. De vier zorgmodellen maken de aansturing eenvoudiger en zijn beter geschikt om te sturen op (patiënten-)processen welke leiden tot betere kwaliteit. De patiënten-processen binnen het zorgmodel D&I verschillen van de processen in de keten bij Acute Zorg. Zo is binnen de Chronische Zorg de belangrijkste procesoptimalisatie de samenwerking met de verschillende ketenpartners buiten het ziekenhuis. Procesoptimalisatie per zorgmodel verbetert de kwaliteit inclusief doorstroming in de ketens. Bovendien komen door aansturing in de vier zorgmodellen de financiële verantwoordelijkheden samen, waardoor kosten beter te beheersen zijn.
Procesaanpassingen
Een organisatie in vier zorgmodellen geeft de mogelijkheid om vanaf nul op te bouwen wat er nodig is om voorgenoemde zorg te leveren. Dit biedt meer mogelijkheden voor procesaanpassingen en kostenreducties dan aanpassingen vanuit de status quo. Bovendien geeft het een kans om de dienstverlening van de ondersteunende diensten te optimaliseren. Door de ziekenhuisorganisatie terug te brengen naar deze vier zorgmodellen, kan eenvoudiger bepaald worden welke dienstverlening gevraagd, gewenst en werkelijk nodig is.
