Ik denk wel eens dat we door alle protocollen en standaarden de patiënt uit het oog verloren zijn. Eigenlijk is het een beetje gênant dat we een methode als waardegedreven zorg nodig hebben om de zorg terug te brengen naar de patiënt zelf, maar het werkt wel.
Geen overlap
Ik vond van mezelf dat ik goed bezig was. Ik dacht dat ik precies de zorg leverde die mijn patiënten vroegen. Maar toen ik de werkgroep voorzat die de ICHOM standaardset Zwangerschap en Geboorte ontwikkelde, heb ik veel geleerd. De patiëntvertegenwoordigers vonden hele andere zorguitkomsten belangrijk dan de zorgprofessionals. Daar zat, en ik overdrijf niet, echt 0 procent overlap in. We hadden het als dokters over de nabloedingen, de patiënten vonden het veel belangrijker dat ze een goede moeder konden zijn, borstvoeding konden geven en niet depressief of incontinent waren.
Ander gedrag
Ik ben mijn opleiding en loopbaan in Tilburg begonnen. Op een van onze spreekuren kwam een patiënte met een verzakking. Voor haar behandeling waren er drie opties: opereren, een ring of fysiotherapie. De reactie van de patiënte: ‘Dokter, als u het niet weet, dat ik wel naar een andere dokter.’ Dat is dertig jaar geleden en inmiddels zijn veel patiënten er wel aan gewend dat ze de mogelijkheid krijgen om samen met de dokter te beslissen over hun behandeling . Deze interactie vraagt ander gedrag van artsen én patiënten. Het is mijn ervaring dat veel patiënten graag actief betrokken zijn bij de keuze voor hun behandeling, maar dat ze dan wel over de juiste informatie moeten beschikken.
Luisteren
Het begint voor ons als artsen allemaal bij luisteren naar de patiënt. Ik was op een symposium van het Zorginstituut over samen beslissen. Trudy van der Weijden, hoogleraar huisartsgeneeskunde in Maastricht en expert in Samen Beslissen, vroeg aan de zaal hoe lang een dokter gemiddeld luistert naar een patiënt. Blijkens haar onderzoek is dat maar 23 seconden. Daarna vertelt de dokter aan de patiënt wat er aan aan de hand is en wat het protocol voorschrijft.
Wat vindt de patiënt een belangrijk behandeldoel? Het begint bij goed luisteren. Als we dat beter doen, is er ook nog geld mee te verdienen. Want we kunnen dan stoppen met doen wat voor deze patiënt niet werkt of minder belangrijk is. Betere zorg voor minder geld dus.
Arie Franx is gynaecoloog, hoogleraar Verloskunde Erasmus MC en co-voorzitter Linnean Initiatief
