In een eerder verschenen blog legt Jeroen Geelhoed uit waarom gegevensuitwisseling van belang is. In zijn tweede blog worden suggesties aan bestuurders gegeven om deze uitwisseling te bevorderen. In dit derde blog gaat hij in op de rol van de zorgverlener.
De juiste informatie over de sociale en medische situatie van een patiënt is een voorwaarde om passende zorg te kunnen leveren die bijdraagt aan kwaliteit van leven en functioneren van mensen. En in het geval van spoed: levens te redden.
Goede informatie krijg je niet alleen door het koppelen van informatie, maar door samen de goede vragen te stellen, informatie eenduidig te registreren en inzichtelijk te maken op een passende manier. Toonbaar wat moet voor goede zorg, niet zichtbaar als het niet relevant is.
Informatiebehoefte definiëren
Bij kwaliteitsregistraties gaat het erom dat je scherp kunt definiëren welke informatiebehoefte in welke omstandigheden nodig is. Vervolgens is het van belang dat in die specifieke omstandigheden de sluizen van informatieoverdracht op veilige wijze opengezet kunnen worden. Wetgeving kan daar zeker bij helpen, maar altijd in het belang van de patiënt en de kwaliteit van zijn of haar zorg.
Wetgeving als sluitstuk?
Onlangs heeft de ministerraad ingestemd met het wetsvoorstel van minister Van Ark dat het digitaal uitwisselen van medische gegevens stapsgewijs verplicht stelt. Het voorstel gaat nu naar de Tweede Kamer. Wetgeving moet het straks na een overgangstermijn afdwingbaar gaan maken dat bijvoorbeeld het papieren recept uit de zorg verdwijnt.
Wetgeving wordt gezien als sluitstuk van jarenlang werken aan betere informatievoorziening in de zorg. De veronderstelling is dat de voorhoede allang digitaal werkt of makkelijk over kan stappen op digitaal werken. Door de introductie van wetgeving kan straks de achterhoede worden aangepakt.
De vraag is hoe lang de overgangstermijn nodig is en hoe groot de achterhoedegroep is. Als het over kwaliteitsregistraties van beroepsgroepen gaat, zijn er inderdaad al grote slagen gemaakt. Maar er moet ook nog veel gebeuren.
Kwaliteitsregistraties
In Nederland hebben we het zo georganiseerd dat de zorgaanbieders samen met de zorgverzekeraars en de organisaties van cliënten beschrijven wat goede kwaliteit van zorg is en dat de afspraken die hierover worden gemaakt worden vastgelegd in Zorginzicht.nl, het zorgregister dat wordt beheerd door het Zorginstituut Nederland. Begin vorig jaar waren er op deze wijze ongeveer 270 stukjes kwaliteit van zorg beschreven en vastgelegd in het zorgregister, zoals bijvoorbeeld het kwaliteitskader Spoedzorgketen.
Oorspronkelijk was het de bedoeling dat bij elk stukje kwaliteitsbeleid ook nagedacht zou worden over wat dan de informatievoorziening (lees: de indicatoren) moet zijn die hoort bij de beschrijving van wat goede kwaliteit van zorg is. Dit heet dan het aanleveren van het meetinstrument.
Het aanleveren van meetinstrumenten bleek in de praktijk zeer moeizaam van de grond te komen. Begin vorig jaar waren er maar een stuk of tien meetinstrumenten ontwikkeld die van voldoende niveau waren om daadwerkelijk te kunnen sturen op kwaliteit.
Met de introductie van wetgeving wordt het nu niet opeens makkelijker om kwaliteitsstandaarden te vertalen naar meetinstrumenten zodat zorgverleners ook daadwerkelijk inzicht krijgen in hun kwaliteit en de mogelijkheden om hun kwaliteit te verbeteren.
Verkokerd geheel
In het verlengde van het kwaliteitskader Spoedzorg hebben de SEH-artsen in Nederland de kwaliteitsregistratie NEED opgezet (Netherlands Emergency department Evaluation Database), de discipline-overstijgende kwaliteitsregistratie voor SEH afdelingen in Nederland. Deze kwaliteitsregistratie zorgt voor één gemeenschappelijke registratie voor alle SEH-zorg in Nederland.
Het vinden van de juiste indicatoren in het meetinstrument is een continue zoektocht om meer inzicht te krijgen in het voorkomen van acute zorg en inzicht in de instroom, doorstroom en uitstroom van acute zorg. Daarvoor is per definitie samenwerking met anderen in de (acute) zorgketen nodig.
Het is bijvoorbeeld nog steeds niet mogelijk om real time alle gegevens uit ambulances te koppelen aan de kwaliteitsregistratie van de SEH-artsen. Zo blijft de interpretatie van goede kwaliteit van zorg nog een verkokerd geheel en blijven veel kansen onbenut.
Sneller reageren
Om het een slag concreter te maken, geef ik een voorbeeld van een oudere patiënt die normaalgesproken een hoge bloeddruk heeft bij wie opeens de bloeddrukwaarde snel daalt tot ‘normale’ waarde. Als deze patiënt op de SEH komt, wordt in de triage gemist dat deze patiënt een acuut probleem heeft. Bij de mogelijkheid om gegevens real time uit te kunnen wisselen vanuit de ambulance maar ook vanuit de Persoonlijke GezondheidsOmgeving (PGO) ontstaat de kans om beter te triëren en daarmee mensenlevens te redden.
Real time uitwisselen van gegevens maakt het mogelijk sneller en adequaat te handelen waardoor kort-cyclisch kan worden gestuurd. Sneller reageren voorkomt vaak erger, waardoor complicaties worden voorkomen en levens worden gered.
