Porter heeft VBHC geleend, of gepikt zo u wilt, uit het gedachtegoed van Lean. Het uitgangspunt bij Lean is het elimineren van waste. Door al die waste stap voor stap te te elimineren, creëer je in het ideale geval alleen nog maar waarde. Het probleem met Lean is helaas dat het een uitgebreid en complex kwaliteitsmanagement systeem is dat met name door de Japanners in vele jaren stap voor stap is ontwikkeld.
Een belangrijk onderdeel van de Lean cultuur is dat leren veel belangrijker is dan slimmer willen zijn dan je medewerker. Fouten zijn dus iedere dag weer een bron voor verbeteren. We weten dit in de westerse wereld wel, maar het voelt helaas bij ons niet zo. Dus leren van fouten is niet echt ons ding, vanuit de cultuur gezien.
Geen microfoons
Het betalen voor volume drijft de kosten van de zorg hard op en resulteert niet in het leveren van waarde. Dit zijn feiten die nagenoeg iedereen ook wel erkent, mits er geen microfoons in de buurt zijn. Maar we leren er niet van omdat dit niet in onze cultuur zit. Wij gaan namelijk liever op zoek naar de schuldigen. We kunnen dan bijvoorbeeld leren dat het in één keer omgooien van het financieringssysteem, zoals in 2005 is gebeurd, niet werkt.
Maar we kunnen dat niet toelaten in ons brein, want dan moeten er schuldigen gevonden worden. Een minister is dan al snel de sigaar en moet vertrekken. Dus niemand die betrokken was bij de totstandkoming wil over het systeem praten.
Kleine stapjes
Ook uit deze impasse kunnen we eenvoudig een weg vinden met behulp van het gedachtegoed van Lean. Allereerst moeten veranderingen in kleine stapjes plaatsvinden. Als tweede wordt bij de invoering al een evaluatiemoment gepland. Ook de bijstelling die nodig is op basis van het geleerde is vast onderdeel van de verbetercyclus. Dus geen schuldigen zoeken, maar kijken wat er gebeurd is, er van leren en daar de volgende verbetering op baseren. Bij de Japanners zat het in de cultuur, maar wie weet kunnen we dit leren.
Groeiprikkel
Uit de begroting van VWS kunnen we leren dat het aantal chronische zieken sterk zal stijgen en dat een groei van 0 procent niet realistisch is. Een eerste verbeterstapje om de groeiprikkel van het huidige systeem er uit te halen, lijkt zeer noodzakelijk. DSW heeft alle huisartsen in hun regio weer op het oude systeem gezet met een vaste vergoeding per patiënt. In ieder geval is alle waste van de financiële registraties, die overigens ook bij de huisartsen enorm opliep, weggenomen. En de productieprikkel is weg, waardoor huisartsen zich kunnen richten op die dingen die zinnig zijn voor de patiënt. De kunst is nu om te leren en door te pakken naar de volgende verbetering. Dit gebeurt niet of veel te weinig.
Regionale aansturing
In dezelfde begroting kunnen we ook lezen dat regionale aansturing essentieel is voor een goede afstemming van de zorgverlening. Dan is een systeem met landelijk opererende verzekeraars niet voor de hand liggend. Wat ook blijkt uit de praktijk. Regionale verzekeraars zoals DSW kunnen vrij gemakkelijk zo’n regionaal project doen. Alle verzekeraars hadden vroeger regionale zorgkantoren en een klein verbeterstapje zou kunnen zijn om die weer op te tuigen. En dan daar weer van te leren en weer door te verbeteren. Hopelijk komen we daar eens toe. De minister kan gewoon aanblijven, want consistentie is in deze aanpak vereist.
Geen schande
Overigens is het geen schande dat Porter het waardedenken van de Japanners heeft geleend. Die hebben het weer geleerd van Demming, landgenoot van Porter. Ze zijn daar altijd wél heel open over geweest, onder andere met hun Demming Prijs.
