Laatst las ik een artikel, helaas ben ik het kwijt, waarin werd onderbouwd dat er erg veel misverstanden zijn over wat VBHC nu eigenlijk is. Iedereen geeft er zijn eigen betekenis aan. Dat wordt lastig bij de invoering natuurlijk. Het belangrijkste punt van verwarring is over wiens waarde het gaat. Dat kan voor een patiënt heel iets anders zijn dat de ‘objectieve’ resultaten die uit gerandomiseerde studies komen.
Een heel mooi artikel van Wolf uit 2018 geeft aan wat patiënten nu echt belangrijk vinden en dat is de ervaring die ze hebben tijdens de zorgverlening. Is de zorg persoonlijk? Gaat het over mijn gezondheid? Wordt er naar me geluisterd? En gesproken op een manier die ik begrijp? Dit vinden patiënten belangrijker dan het bekende rijtje van Veiligheid, Kwaliteit, Kosten, Service, Outcome. Overigens gaven patiënten aan dat die laatste vijf punten een belangrijk en integraal onderdeel uitmaken van de ervaring.
Enorme prijsverschillen
Er is een groter obstakel voor de invoering van VBHC dan de onduidelijkheid over het doel en de waarde en dat is de financiering van de zorg. In een Discussion Paper van het CPB van dit jaar wordt de impact van het huidige financieringssysteem nog eens onomwonden uit de doeken gedaan. Er blijken enorme prijsverschillen tussen ziekenhuizen per DBC die geen enkele relatie hebben met de kwaliteit van zorg. Het geld in de ziekenhuiszorg wordt volkomen willekeurig verdeeld.
De individuele prijzen variëren van 30 procent naar een gemiddelde van 100 procent tot 200 procent aan toe. Voor het totale ziekenhuisbudget ligt dit genuanceerder omdat te hoge en te lage prijzen binnen één ziekenhuis het verschil afvlakken. Mijn schatting op basis van onze benchmarks is dat het verschil per ziekenhuis in Nederland tussen de 85 en de 120 procent ligt. Voor een gemiddeld ziekenhuis met een omzet van 200 miljoen euro ontstaat er dan een bandbreedte van 70 miljoen euro bij een identieke DBC omzet! Er is geen relatie met kwaliteit. Deze grote verschillen kunnen wel een enorme impact krijgen op veiligheid, kwaliteit en continuïteit.
Toeval
Ga je nu VBHC invoeren waarbij uitkomsten en kwaliteit volledig transparant worden en de beloning daarvan afhankelijk wordt, dan staan voor de grootverdieners hun inkomsten en hun ego op het spel. Die ziekenhuizen gaan er van uit dat hun hoge budgetten te danken zijn aan hun eigen kwaliteiten: een visionair en slagvaardig bestuur, topspecialisten met impact ver buiten de regio en een toezicht dat er mag wezen. Maar het is dus gewoon toeval. De grote middengroep zit ook niet te wachten op verrassingen van onverwacht tegenvallende uitkomsten en ten gevolge daarvan naar beneden bijgestelde inkomsten. Het blijft ‘value based’ healthcare.
Alleen de minstbedeelden zullen mogelijk in actie komen, maar die worden niet serieus genomen. Die lage prijzen hebben natuurlijk alles te maken met het ontbreken van visie en het niet maken van keuzes. De sukkels!
Echt luisteren
Door de openbaringen van het CPB weten we inmiddels beter. Maar er is hoop! VBHC voor de minder bedeelden. Gewoon weer echt luisteren naar de patiënt, oprechte aandacht en uitleg over de situatie en behandelmogelijkheden op een manier die de patiënt begrijpt. Dit kost helemaal niets en de waarde voor de patiënt schiet de lucht in.
Als eerste stap op weg naar VBHC stel ik daarom voor dat alle ziekenhuizen de gemiddelde prijs voor iedere DBC krijgen. De huidige ongelijke verdeling is immers nergens op gebaseerd. Er ontstaat zo in ieder geval een gelijk speelveld waarop iedereen zich vervolgens volop kan storten op het creëren van waarde.
Jaap van den Heuvel is voorzitter van de raad van bestuur van het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk.
Lees ook zijn eerdere blogs op Qruxx:
Meer is niet value based
Lean is de oplossing
