Al struinend op het internet wordt VBHC er niet veel beter op. Er zijn VBHC-congressen. VBHC-prijzen. VBHC-centers. En er is zelfs een VBHC Value Agenda for The Netherlands. De bedenker van VBHC, professor Michael is een marketinggoeroe. Zijn modellen kwamen tijdens mijn studie technische bedrijfskunde veelvuldig voorbij. Heeft hij gewoon zijn eigen marketingtechnieken goed op orde? Is het dan enkel een marketingstunt?
Ideaalbeeld
Nee. Daar zouden we het principe absoluut tekort mee doen. In het ideaalbeeld van Porter wordt de waarde van zorg voor de patiënt uitgedrukt in de patiëntuitkomsten gedeeld door de kosten om die uitkomsten te leveren. Kort gezegd: we moeten niet meer betalen voor handelingen die verricht worden, maar voor de resultaten van die handelingen. Een logisch principe dat ik van harte ondersteun. Maar toch knelt er iets.
Geloof
Als je gaat kijken naar de waarde van de zorg voor patiënten, zijn we al snel geneigd deze vanuit het medisch model te benaderen. Hoe zorg ik voor de beste uitkomsten voor patiënten en hoe reduceer ik de kosten? Dan is immers de waarde het grootst. Dit kan ontzettend goed werken, maar dan moeten we wel heel goed weten wat die waarde voor patiënten is. En ook al is dit ook de basis voor VBHC, toch zit daar het risico als we algemene modellen tot een geloof verheffen.
Andere waarden
In mijn ervaring met moderne technologie in de gezondheidszorg (ik vermijd het buzzwoord e-health) en zeker in de zorg voor ouderen of chronisch zieken, zie ik dagelijks dat hele andere waarden dan medische uitkomsten minstens zo belangrijk zijn voor patiënten, hun familie en voor zorgverleners.
Hoe onderhoud ik het contact met mijn omgeving en familie? Doe ik er nog toe in deze maatschappij? Voel ik me veilig? Of vrij vertaald: kan ik nog het leven leiden dat ik eigenlijk wil? We maken met onze cVitals app thuismeten mogelijk en dit wordt al snel VBHC genoemd. Sterker nog: het initiatief COPD In Beeld dat we als FocusCura samen met Slingeland, Sensire, Menzis en Room-to gestart zijn, won zelfs de VBHC Primary care award. De waarde wordt dan uitgedrukt in minder opnames, minder kosten voor zorg en minder ziekenhuisbezoek. En ja, die waarden zijn belangrijk en die kunnen we inmiddels allemaal aantonen.
Vrijheid
Maar weet je waar de werkelijke waarde zit voor de patiënten? Die voel ik letterlijk als Mr Martin uit ons project in Zweden, meneer Bremer uit de Achterhoek of zelfs mijn eigen familielid die van de thuismeetmogelijkheden van Hartwacht gebruik maakt me diep in de ogen kijkt en zegt: “Eindelijk kan ik weer de dingen doen die ik wilde doen. Eerst was ik te bang door mijn ziekte of had ik geen energie meer voor andere dingen dan het ziekenhuis. Maar dankzij dat thuis meten, hoef ik me nu niet meer onzeker te voelen of het wel goed met me gaat. Dat geeft me een stukje van mijn vrijheid terug.”
En deze ‘waarde’ geldt niet alleen voor ouderen of mensen met een chronische ziekte. Ik hoor dagelijks de verhalen van verpleegkundigen, artsen en andere zorgverleners die steeds vaker gebukt gaan onder een toenemende werkdruk. Voor hen geldt dat de waarde om zorg te leveren niet is uit te drukken in formules maar in werkplezier: het gevoel hebben dat je echt het verschil kunt maken vanuit je eigen professie en ervaring. Of zoals een verpleegkundig specialist in één van onze projecten het verwoordde: “ik kan met het thuismeten en beeldbellen echt een cadeautje geven aan mijn patiënten en dat voelt zo goed.”
Magie
En daarmee wil ik heel graag dit blog afsluiten. Laten we zorgen dat VBHC niet het zoveelste buzzwoord wordt. En laten we voorkomen dat we de zorg (nog verder) reduceren tot modelletjes om waarde te bereken. Laten we teruggaan naar de basis. Zorg is mensenwerk. Magie tussen zorgverlener en patiënt. En hoe die magie werkt, is voor een klein stukje een ‘black box’. Laten we zorgen dat die magie blijft bestaan. Door menselijk vertrouwen. In elkaar. In patiënten. En in zorgverleners.
Of zoals mijn grote inspiratiebron Florence Nightingale het zei: “Wise and humane management of the patient is the best safeguard against infection.”
Daan Dohmen is oprichter en CEO van FocusCura en lid van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving
