Ten behoeve van de dbc bepaling wordt er voor elke patiënt enorm veel informatie vastgelegd in het ziekenhuis informatie systeem. Dit gebeurt op een landelijk uniforme manier, volgens de regels van de NZa.
We weten voor welke diagnose een patiënt behandeld wordt en tot op het kleinste detail welke onderzoeken hij krijgt, hoeveel en welke (dure) medicijnen er worden voorgeschreven, of er geopereerd wordt, hoe lang deze operatie duurt en hoe lang een patiënt in een ziekenhuis bed ligt. Daarnaast wordt er vastgelegd of en hoe vaak de patiënt terugkomt naar het ziekenhuis, al dan niet met complicaties en wat deze complicaties voor behandeling vragen.
We hangen vervolgens een kostprijs aan al deze vastgelegde verrichtingen, waarbij we ook vastleggen hoe deze kostprijs is opgebouwd en welk deel van deze kosten bijvoorbeeld variabel is en welk deel vaste kosten zijn. We weten hoeveel verpleegkundigen er worden ingezet in de kliniek of op de poli en hoe duur de protheses en geneesmiddelen zijn die worden ingezet bij de behandeling. Verder leggen we vast in welke postcodegebieden patiënten wonen en hoeveel we voor deze zorg declareren bij de zorgverzekeraars.
Uniek
Met deze grote hoeveelheid aan data hebben we voor de volledige Nederlandse ziekenhuiszorg bij elke patiënt vastgelegd wat zijn diagnose is en welke onderzoeken en welke behandelingen wanneer plaatsvinden. Hiermee kunnen we per patiëntengroep in kaart brengen hoe het zorgproces eruit ziet, wat het kost en hoe dit varieert per ziekenhuis en of dokter. Dat we deze data in Nederland hebben, is naar mijn weten uniek in de wereld.
We hebben in Nederland dus de mogelijkheid om inzicht te geven in de profielen van zorgprocessen en de kosten die ermee gemoeid zijn. Wat houdt ons tegen om deze data in te zetten? De data is volgens velen niet betrouwbaar genoeg, omdat het niet is vastgelegd ten behoeve van inhoudelijke analyses en daarmee niet zuiver is voor dit doel. Verder geeft het geen informatie over de uitkomsten van zorg.
Complex
Het is inderdaad complex om waarde te geven aan de enorme hoeveelheid aan data die er nu voorhanden is. Wat nu vaak mist, is de brug tussen de inhoudelijke kennis van de dokter en de kennis van data analisten.
Bij benchmarks aan de hand van verrichtingen wordt al snel gedacht dat er appels met peren worden vergeleken. Soms is dat ook zo, maar er is veel mogelijk om hier wel appels met appels van te maken. Het is een kwestie van de goede puzzelstukjes met elkaar combineren in nauw overleg met de mensen op de werkvloer.
Kinderschoenen
In alle bovenstaande variabelen liggen kansen om aan de hand van vergelijking tussen ziekenhuizen en binnen de instelling tussen dokters te bepalen waar het beter kan. Bijvoorbeeld op het gebied van aanvraaggedrag (profielen benchmarks) en op het gebied van kosten (kostenbenchmarks). Daarnaast zijn er nog legio andere mogelijkheden zoals portfolio analyses ten behoeve van strategiebepaling en doelmatigheidsanalyses over de grenzen van vakgroepen en instellingen heen. We staan hiermee naar mijn idee nog maar in de kinderschoenen.
Vorig jaar gaf Porter in zijn bezoek aan Nederland aan dat we nog geen goede infrastructuur in Nederland hebben om zorgprocessen en kosten goed in kaart te brengen. Ik ben het met hem eens dat het nog niet optimaal is, maar ik denk dat Nederland hierin verder is dan wie ook. We moeten het alleen gaan gebruiken!
Pien Naber is senior adviseur en interim manager in de gezondheidszorg met specialisatie in de ziekenhuiszorg
