Het dreigt ondergesneeuwd te raken door de heftige discussies rondom het coronavaccin: ieder najaar krijgt een groep mensen van 66 tot en met 73 jaar een uitnodiging van de huisarts voor een pneumokokkenvaccinatie. Pneumokokken is een bacteriële ziekte waar kwetsbare mensen of ouderen met minder weerstand erg ziek van kunnen worden.
Mensen met hart- en vaatziekten vormen een van de risicogroepen. Dat is de reden waarom onderzoekbureau Ipsos in opdracht van geneesmiddelenbedrijf MSD en expertisecentrum Harteraad onderzoek heeft gedaan naar de vaccinatiebereidheid onder deze groep. De conclusie is dat de 75 procent van de groep een inenting wil. Tegelijkertijd is er nog veel onbekendheid over de ziekte én de vaccinatie, zo legt Anke Vervoord uit.
Harteraad-panel
Harteraad is het expertisecentrum over het dagelijks leven van mensen met hart- en vaataandoeningen. “Wij proberen zoveel mogelijk kennis te vergaren over onze doelgroep. Alles wat wij doen is ervarings- en datagedreven”, zegt Vervoord. “Op die manier kan Harteraad hun belangen het beste behartigen. Dat was de drijfveer om dit onderzoek te laten doen.”
In dit geval was het Harteraad-panel het meest geschikt voor de uitvraag. Vervoord zegt dat er over het algemeen een hoge responsgraad is, maar dit keer was ze verbaasd over de hoeveelheid reacties. Er hebben 1306 mensen met hart- of vaataandoeningen gereageerd. “Dat zegt ook wel wat over hoe het thema vaccinatie resoneert bij de doelgroep”, aldus de directeur. Opvallend is dan ook dat 75 procent van de respondenten aangeeft ook een griepprik te hebben gehaald.
Het onderzoek is gedaan in 2020, dus de coronavaccinaties behoorden nog niet tot de uitvraag. Wel ziet Vervoord nu een interessant verschijnsel: waar andere organisaties die een oproep doen voor een coronavaccinatie bakken kritiek over zich heen krijgen, gebeurt dat bij Harteraad nauwelijks.
Voorstander
Veruit de meeste hart- en vaatpatiënten zijn voorstander van vaccineren tegen pneumokokken. Slechts 2 procent heeft principiële bezwaren en wil dit niet, concludeert Ipsos in haar rapport. Anke Vervoord: “Uit het onderzoek blijkt dat onze doelgroep er alles aan doet om de risico’s voor hun gezondheid te verminderen. Als een huisarts of een specialist aangeeft dat het beter is, dan zijn ze zeer geneigd om die prik te nemen.” Dat geldt ook voor de groep mensen die volgens de criteria niet in aanmerking komt voor een pneumokokkenprik. Veel respondenten geven ook aan dat ze er zelf voor zouden willen betalen.
Grote kennisvraag
Wat ook uit het Ipsos-onderzoek blijkt: de meeste patiënten weten niet dat het vaccinatieprogramma is gestart. De meerderheid weet überhaupt niet dat er een vaccin voor pneumokokken is. Ze hebben wel van de aandoening gehoord en er misschien wel eens op gegoogled, maar de kennisvraag is groot. Mensen weten niet goed waar ze onafhankelijke, betrouwbare informatie kunnen vinden en informatie is soms te ingewikkeld.
Spreekkamer
“Daar ligt dus wel een belangrijke opgave voor huisartsen en specialisten”, concludeert Anke Vervoord. “In de spreekkamer wordt nog nauwelijks over het pneumokokken gesproken. Laat staan over een vaccin. Artsen zouden hart- en vaatpatiënten meer moeten informeren en de risico’s van vaccinatie doorspreken, zodat ze zelf een goede keuze kunnen maken. Als Harteraad raden wij onze doelgroep altijd aan om in gesprek te gaan met hun huisarts als ze twijfel hebben.”
Harteraad heeft veel dossiers – ook over de griepprik, corona en pneumokokken – op haar website staan en Vervoord weet dat specialisten en huisartsen hun patiënten daar wel naar verwijzen. “De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat voor Harteraad de specialisten eenvoudiger te bereiken zijn dan de huisartsen in de eerste lijn. Die zijn meer versnipperd georganiseerd. Het is lastiger om daar ingang te vinden.”
Harteraad-monitor
Harteraad ziet het Ipsos-onderzoek naar vaccinatiebereidheid bij pneumokokken als een nulmeting. Anke Vervoord: “De komende jaren willen we nadrukkelijker gaan monitoren wat er met de uitkomsten van dit soort onderzoeken gebeurt. ‘Patiëntparticipatie met impact’ noemen we dat. Vanaf volgend jaar willen we ons instrumentarium uitbreiden met een aantal implementatie- en monitoringsmiddelen. Een van de instrumenten die we al langer gebruiken is de periodieke Harteraad-monitor. Die is vergelijkbaar met ‘de stand van het land’, maar dan over alle aspecten van hart- en vaataandoeningen. Daarin hebben vaccinaties en vaccinatiebereidheid een grote rol.”
Dit artikel is tot stand gekomen dankzij MSD.
