Het stoppen met zorg die volgens de wetenschappelijke inzichten niet-effectief is. Een ingewikkeld begrip. Is de-implementatie het tegenovergestelde van implementatie? Of juist hetzelfde? Implementeren is al een hele uitdaging; is ergens mee ophouden nog ingewikkelder? Moet je er dezelfde dingen voor doen? En welke rol speelt de patiënt hierbij, de veeleisende zorgconsument?
Belangrijke discussie
De redactie van KIZ vindt dit een belangrijke discussie die de hele zorg raakt. Want we komen er steeds vaker achter dat minder zorg vaak meer waarde betekent. Dat geldt voor geneesmiddelen, voor medische interventies en diagnostische tests, voor verpleegkundig handelen en nog vele andere vormen van zorg.
Daarom hebben wij verschillende deskundigen op dit terrein gevraagd te reflecteren op het begrip deïmplementatie. Wat doen instellingen en zorgverzekeraars om niet-gepaste zorg terug te dringen en de waarde voor de patiënt te vergroten? Welke rol dicht de overheid zichzelf toe en wat kunnen patiënten doen? Daar gaat deze bundeling van artikelen over.
Valkuil
En dan blijkt dat er al heel veel gebeurt op het gebied van meer effectieve en zinnige zorg. Een overzicht van initiatieven die sinds enkele jaren de waarde van de zorg vergroten, leert dat alle partijen hieraan hard werken.
Dat kan ook tegelijkertijd een valkuil zijn. De-implementeren van niet-gepaste zorg, leren de bijdragen aan deze special van KIZ, moet plaatsvinden als initiatief vanuit de beroepsgroepen zelf door gedreven zorgverleners die bereid zijn elkaar aan te spreken op het al dan niet volgen van richtlijnen, op zoek naar verbetermogelijkheden.
Gesprek aangaan
Zij moeten met elkaar het gesprek aangaan over nut en noodzaak. Daarvoor is een cultuur nodig die uitnodigt tot dit soort overleg en een bestuur dat leiderschap toont en de-implementeren ondersteunt. Ook als het negatieve consequenties heeft voor de omzet. Transparante data zijn hierbij nodig om de zorgverleners te ondersteunen en te stimuleren na bereikte resultaten.
Maar het is vooral belangrijk om samen op te trekken met alle betrokkenen in de regio. Als ziekenhuizen terughoudender zijn met interventies zal dat meer werk voor de eerste lijn betekenen. En de afgenomen productie van de ziekenhuizen nodigt de zorgverzekeraars uit tot een inkoopbeleid dat rekening houdt met dergelijke gevolgen en goedwillende ziekenhuizen niet afstraft.
Mooie voorbeelden
Die samenwerking is wellicht een van de grootste opgaven voor landelijke opschaling van mooie de-implementatie-initiatieven. Want die zijn er wel degelijk. Het interview met de drie deskundigen noemt een paar mooie voorbeelden: onnodige wondzorg, niet-gepaste artroscopieën en MRI’s bij knieproblemen of onnodige labdiagnostiek. Mooie regionale initiatieven die het verdienen om in meer regio’s te worden toegepast. Daar kunnen zorgverzekeraars een belangrijke rol bij spelen. Zij hebben de data om niet-gepaste zorg in kaart te brengen en achterblijvende zorgverleners te stimuleren een extra inspanning te leveren.
Dat ze daartoe ook bereid zijn, blijkt uit de bijdrage van VGZ. Dat de overheid en de patiënt hierbij ook een belangrijke rol hebben, is evident. Maar over de invulling is nog veel discussie.
Hopelijk helpen deze artikelen om die discussie een stap verder te krijgen. Want er kan de komende jaren nog veel bereikt worden met het terugdringen van niet-gepaste zorg. Maar de-implementeren doe je samen. Het is noodzakelijk dat de vele betrokken partijen en programma’s gecoördineerd werken, onderwerpen en activiteiten afstemmen op weg naar meer kwaliteit tegen minder kosten. En wie wil dat nou niet?
Barbara van der Linden en Tijn Kool, redactie KIZ
