In 2017 is de Beter Laten lijst gepubliceerd met 66 verpleegkundige handelingen. Daarin stond onder meer het onnodig vaak controleren van vitale functies, het dagelijks zwachtelen en aantrekken van steunkousen en het overnemen van handelingen die de patiënt – eventueel na instructie – zelf kan verrichten. “De lijst creëerde bewustwording, bracht het gesprek op gang over passende zorg en is veelvuldig gebruikt vanwege de hapklare informatie”, blikt Huisman- de Waal terug. Daarnaast zijn er allerlei deïmplementatie-initiatieven gestart. “Landelijk valt er echter nog veel winst te behalen in het terugdringen van niet-gepaste zorg.”
Geprioriteerd
Daarom presenteren de onderzoekers van IQ healthcare donderdag 1 juni een update van de Beter Laten lijst 2.0. Dat doen zij bij beroepsvereniging V&VN, die de lijst omarmt en hiermee aan de slag gaat. Op de lijst staan 67 bewezen handelingen die niet werken of zelfs schade veroorzaken. Daarvoor hebben de onderzoekers 72 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden voor verpleegkundigen en verzorgenden doorzocht die bewijzen welke handeling beter wel of niet kan worden uitgevoerd. Daarnaast staan er 414 handelingen op de Beter Doen lijst, die juist wel bevorderlijk zijn voor de patiënt. “Als verpleegkundigen hebben we veel invloed op de patiëntuitkomsten, omdat we de meeste zorg bieden. Daarom is het belangrijk dat we weten waar we als professionals goed aan doen.”
Onder de beroepsgroep hebben de onderzoekers een vragenlijst uitgezet. “We hebben verpleegkundigen en verzorgenden gevraagd welke niet-gepaste handelingen nog voorkomen, hoe vaak dat gebeurt, waarom en welke Beter Laten handelingen zij prioriteren.”
Vijf tips
Nieuw aan de lijst is dat deze per sector – ziekenhuis, wijkverpleging, verpleeghuiszorg, ggz en verstandelijk gehandicaptenzorg – is uitgesplitst. “Een overzicht per sector helpt de beroepsgroep om keuzes te maken in de dagelijkse praktijk.” Ondanks het verschil tussen de sectoren, blijkt uit de vragenlijst dat de oorzaak van het uitvoeren van niet-gepaste zorg nagenoeg hetzelfde is. Bijvoorbeeld omdat de arts een handeling voorschrijft, de patiënt of cliënt erom vraagt, de handeling in het zorgplan is opgenomen of vanwege een ‘we-doen-het-altijd-al-zo-cultuur’.
Verpleegkundigen en verzorgenden kunnen direct met de lijst aan de slag middels vijf tips. Allereerst kunnen zij bedenken welke handelingen van toegevoegde waarde zijn voor de patiënt of cliënt. Vervolgens kunnen zij de Beter Laten en Beter Doen lijsten ter hand nemen. “Deel de inzichten niet alleen met andere verpleegkundigen, maar ook met collega’s uit alle betrokken disciplines, zoals de arts, fysiotherapeut of psycholoog”, adviseert Huisman- de Waal. “Houd hierbij voor ogen wat de wens van de patiënt of cliënt is, maak vervolgens afspraken en vraag hier ruimte voor.” Voor de toekomst wil de onderzoeker de methodiek uitbreiden, zodat de lijst met niet-bewezen handelingen meerdere keren per jaar geüpdate wordt.
