Het uitwisselen van ervaringen en opgedane kennis rondom het beademen van covid-19 patiënten is cruciaal om te komen tot de beste behandeling. Maar hoe doe je dat op zo’n korte termijn en met de werkdruk die er nu is?
Intensivisten van het Amsterdam UMC, locatie AMC hebben in samenwerking met Alii, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het digitaal toegankelijk maken van medische kennis, in korte tijd een digitaal beademingsprotocol ontwikkeld. Het protocol is kosteloos toegankelijk voor iedereen op telefoon en computer. “We zien het als een mogelijkheid om efficiënt kennis uit te wisselen tussen de ziekenhuizen en juist niet als een vaststaand protocol”, benadrukt Dave Dongelmans. Hij is intensivist in het Amsterdam UMC, locatie AMC en voorzitter van stichting NICE (nationale intensive care evaluatie).
Praktische handleiding
Het digitale protocol is in eerste instantie bedoeld als praktische handleiding en beslisondersteuning op de werkvloer. De inhoud wordt ontsloten via een aanklikbare flowchart. Achter elk blok uit de flowchart zit verdere verdieping. Zo kan iedereen sneller en gemakkelijker de informatie bereiken die op dat moment nodig is. Ook zit er in het protocol een rekenmodel om het ideale ademteugvolume te berekenen.
Nu de IC’s overvol liggen en er ook andere medisch specialisten dan de intensivisten op de IC werken, kan een duidelijk en makkelijk toegankelijk protocol erg nuttig zijn, denkt Dongelmans. Bijvoorbeeld voor artsen die minder ervaring hebben met beademing op de IC.
Nieuwe werkwijze
“De ondersteuning van covid-19 patiënten op de IC brengt dus een heel nieuwe werkwijze met zich mee. Er is maar weinig informatie voorhanden, laat staan evidence om je behandelprotocol mee te voeden”, aldus Dongelmans. “We hadden de ervaringen uit China en Noord Italië, toen ook hier de pandemie zijn intrede deed, maar al snel bleek de casemix in Nederland anders dan die in Italië. Die werkwijze was dus niet één op één over te nemen.”
De behandelwijze in China bleek ook anders dan wat Nederlandse intensivisten het meest passend leek. In elk ziekenhuis moest er dus in snel tempo en met weinig informatie een behandelwijze worden bepaald. Om dat te doen, werd er volgens Dongelmans door de oogharen gekeken hoe de collega’s in Italië patiënten behandelden en werd dat vertaald naar de Nederlandse situatie. Er was daarnaast nauw overleg met andere ziekenhuizen in Nederland en met experts op het gebied van beademing.
Het delen van kennis is op zo’n moment cruciaal om grote praktijkvariatie te voorkomen. Dongelmans wist dat Erik-Jan Vlieger met zijn bedrijf Alii al langer bezig was om kennis, richtlijnen en protocollen voor medisch specialisten makkelijker toegankelijk te maken. Toen Dongelmans hem benaderde, wilde hij graag met zijn bedrijf iets betekenen in de Corona crisis en zo zijn ze met elkaar aan de slag gegaan
Uitnodiging
Het protocol van het AMC, dat nu in de tool is ingebouwd en dat is geschreven samen met Marcus Schultz en Paul Wijnands, moet worden gezien als een eerste versie. Het is een uitnodiging aan andere intensivisten in het land om, waar nodig, aan te vullen en aan te passen. Bij het openen van de tool zijn ter plekke suggesties te doen voor verbeteringen.
“Rond covid-19 explodeert nu de medische literatuur.” zegt Erik-Jan Vlieger. “Sinds november 2019 zijn er inmiddels meer dan 5.000 artikelen verschenen. Als uit die literatuur zou blijken dat beademing bij covid-19 anders zou moeten, is dat snel te verwerken in dit digitale protocol dat op ons platform staat. Die wijziging komt direct bij de eindgebruikers terecht. Geen gedoe dus meer met het verzenden van pdfjes of oude versies. Wij denken dat dat een belangrijk voordeel is van deze manier van werken.”
Governance
Dongelmans: “Dit open systeem heeft nog wel een uitdaging, want hoe is de governance geregeld? Wie is eigenaar van de tool en wie beslist wanneer er wel of niet iets moet worden aangepast of toegevoegd aan het protocol?” Alii kan dat technisch op verschillende manieren regelen. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat de Nederlandse Vereniging van Intensivisten een moederversie beheert waar ziekenhuizen voor henzelf afgeleide versies aan hangen, die met elkaar in sync blijven bij wijzigingen. Dat werkt al zo voor andere specialismen die hun protocollen op het platform van Alii hebben staan. Maar wat praktisch het beste past bij de huidige situatie, daar is nog geen pasklaar antwoord op.
Verpleegkundige protocollen
“Wat ons betreft is dit het begin.” zegt Vlieger. “Als deze manier van visualiseren van medische kennis bevalt, willen wij alles wat gebruikers maar aandragen over het behandelen van corona toevoegen. We hoeven ons niet te beperken tot protocollen voor de ic. We hoeven ons ook niet te beperken tot medische protocollen. Wellicht blijkt het prettig om ook verpleegkundige protocollen toe te voegen. Via de knop “Feedback” zijn alle suggesties meer dan welkom.”
Nieuwe onderwerpen
Dongelmans noemt een aantal mogelijke nieuwe onderwerpen bij het behandelen van coronapatiënten waar nu nog geen consensus over is en waar nog praktijkvariatie optreedt. Dit zijn het tegengaan van trombose, het omgaan met longembolieën en het beademen buiten de IC. Experts op deze gebieden zouden een aanzet kunnen doen voor een behandelrichtlijn in de vorm van een protocol. Die kan vervolgens worden ingebouwd op het platform van Alii en aangevuld of gecorrigeerd door anderen. Het snel delen van kennis en het omzetten daarvan in praktische adviezen voor de werkvloer op een andere manier dan via de gebaande paden is in deze situatie nodig. Deze vorm kan daar een belangrijke bijdrage aan leveren.
