Josine van der Kraan is senior adviseur Patiëntenbelang bij de Patiëntenfederatie binnen het team medisch-specialistische zorg en werkt aan de thema’s Samen Beslissen en Uitkomstgerichte Zorg.
Hoe staat het ervoor met de uitkomstgerichte zorg op dit moment?
“Onze volle aandacht gaat uit naar Samen Beslissen, een randvoorwaarde voor uitkomstgerichte zorg. De campagne Samen Beslissen, die wij coördineren, is in september van start gegaan. Daarmee zijn we begonnen in de medisch-specialistische zorg, de huisartsenzorg, de wijkverpleging en de paramedische zorg. Onlangs zijn daar zeven andere organisaties bij aangehaakt, onder anderen de geboortezorg, ggz, apothekers, tandartsen en bedrijfsartsen. Uit een eerste tussenevaluatie blijkt dat de campagne, eerder dan we dachten, effect heeft. Mensen herkennen het.
Een ander groot thema van ons vanuit het Programma Uitkomstgerichte Zorg zijn beperkte gezondheidsvaardigheden. Ruim een derde van de bevolking heeft moeite met het vinden, begrijpen en gebruiken met gezondheidsinformatie. Daarom toetsen we de campagne samen met Pharos en en zorgen we er onder meer voor dat het onderwerp een plaats krijgt binnen opleiding en (na)scholing van artsen en verpleegkundigen. We organiseren daarnaast ook trainingen voor ziekenhuizen en patiëntenorganisaties.”
Wat is het effect van corona op de uitkomstgerichte zorg?
“Corona heeft voor vertraging gezorgd, maar het is niet stil komen te liggen. Het heeft me juist verbaasd hoeveel inzet er bleef vanuit alle partijen. Uit de coronacrisis is ook wel de urgentie van samen beslissen gebleken als het gaat over bijvoorbeeld IC-opnames of vaccineren. Vanwege de werkdruk worden onze trainingen gezondheidsvaardigheden misschien wat minder door zorgverleners bijgewoond, maar andere disciplines als communicatiemensen en kwaliteitsadviseurs uit ziekenhuizen en klinieken zijn er wel.”
Wat zijn de grootste knelpunten voor patiënten?
“Patiënten moeten zich realiseren dat ze een rol hebben in hun contact met een zorgverlener en dat niet één behandeling voor iedereen het beste is, maar dat dat afhangt van voorkeuren en leefstijl. Het is soms moeilijk daarover in gesprek te gaan met een zorgverlener. En de zorgverlener zelf zal eraan moeten wennen dat de informatie van de patiënt over wat hij wil en kan essentieel is om tot passende zorg te komen. Het beeld bestaat bij zorgverleners dat veel patiënten niet willen of kunnen meebeslissen. Uit onderzoek blijkt dat mensen wel samen willen beslissen, ook als ze beperkte gezondheidsvaardigheden hebben. Daar moeten ze dan wel de juiste ondersteuning in krijgen van de zorgverlener, zoals een uitnodigende houding en goede vragen om patiënten te laten vertellen wat voor hun belangrijk is. Het is echt een cultuurverandering.”
Waar doen ze het al goed?
“Op de website van het Platform Uitkomstgerichte Zorg staan mooie voorbeelden. Een goede vind ik het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam, waar ze op de afdeling reumatologie werken met een dashboard dat patiënten en het behandelteam helpt samen te beslissen.
Vaak zie je dat er een goed dashboard is gebouwd voor en samen met de zorgverlener, maar dat patiënten daar geen rol in spelen. Samen met de patiënten een dashboard ontwikkelen moet een volgende stap voor ziekenhuizen zijn. Wij willen overal patiëntenparticipatie zien, van idee tot implementatie. Daar zetten we ons voor in.”
