Door Milou Welsink en Robbert van Aken, Mediquest
Een belangrijk aspect is dat beide instrumenten een ander doel dienen. Vraag uzelf daarom voor de start van een meting af: ‘wat wil ik bereiken en waarom?’. Wilt u de nazorg op een afdeling verbeteren? Een thema als ‘samen beslissen’ praktischer invullen? Of uitkomstinformatie inzetten om zorguitkomsten te verbeteren?
Een duidelijk doel maakt helder welke vragenlijst het beste past én welke meetmethode hierbij aansluit. Gericht meten zorgt ervoor dat u de juiste informatie ophaalt. Dat vergroot de kans op een hoge respons.
Alle reden dus om heel bewust te kiezen voor een meetinstrument. Wij lichten daarom graag nog eens kort en bondig toe wat de PREM en PROM in kaart brengen en waarvoor je welke inzet.
PREM
PREM staat voor Patient Reported Experience Measure, een landelijke standaard voor het meten van patiëntervaringen, ook wel patiënttevredenheid genoemd.
De PREM is de opvolger van de CQi. Omdat de PREM een stuk korter is dan een CQi-vragenlijst, is de belasting van het invullen voor patiënten kleiner. Ook is de PREM breder inzetbaar. Voor oncologie is er één PREM voor kanker, in plaats van aparte PREMs voor de verschillende vormen van kanker. Dit zorgt voor een grotere onderlinge vergelijkbaarheid.
Ervaringsvragen
De PREM vraagt patiënten of cliënten hoe zij hun zorg (hebben) ervaren. Generieke PREM-basislijsten hebben tien tot maximaal vijftien ervaringsvragen die het hele zorgpalet afdekken. Hierbij gaat het vooral over de structuur en het proces van zorgverlening. De basislijst bevat een set ervaringsvragen op onderwerpen als bejegening/communicatie, bereikbaarheid, zorg op maat, deskundigheid en nazorg. Deze worden aangevuld met de Net Promotor Score (NPS, aanbevelingsvraag), een open vraag naar verbeterpunten en complimenten, en een vraag over het resultaat van de behandeling. De kernset van de PREM is tripartiet gedragen. Dat wil zeggen dat zorgaanbieders, zorgverzekeraars én patiënten hebben bijgedragen aan de inhoud.
Branchespecifiek
Waar nodig worden PREMs branchespecifiek gemaakt. Zo is er bijvoorbeeld een PREM wijkverpleging, een PREM paramedische zorg, een PREM medisch specialistische zorg of een PREM oncologie. De PREM is organisatiebreed of per afdeling uit te zetten. Bij een PREM hoort altijd een werkinstructie. Deze helpt zorgaanbieders en meetbureaus om de PREM op een uniforme wijze uit te zetten.
Anoniem
PREMs worden anoniem ingevuld. Door de PREM uit te zetten via een gecertificeerd meetbureau, wordt dit gewaarborgd. Het voordeel van anonimiteit is dat patiënten echt de ruimte voelen om eerlijk hun mening te geven. Dat is gunstig voor het resultaat en de vervolgacties. U ziet dan in de rapportage wat er echt toe doet en geen berg van gemiddelde cijfers.
De resultaten
De resultaten van de PREM worden op groepsniveau teruggekoppeld. Scores zijn niet te herleiden naar een persoon, maar bijvoorbeeld wel uit te splitsen naar afdeling of specialisme. Voor sommige PREM-metingen wordt een landelijke benchmark opgesteld, zoals voor wijkverpleging en de paramedische sector. De uniforme manier van meten garandeert een valide benchmark.
Wat kunt u ermee ?
Door de tripartiete opzet levert de PREM voor verschillende doelgroepen informatie. Patiënten krijgen keuze-informatie over zorgaanbieders, bijvoorbeeld via Zorgkaart Nederland. Zorgaanbieders krijgen concrete verbeterinformatie. Bij continue uitzet van de PREM is bijvoorbeeld te volgen wat de effecten zijn van veranderingen of genomen verbeteracties. Zorgverzekeraars krijgen informatie die ondersteunt bij de zorginkoop.
PROM
PROM staat voor Patient Reported Outcome Measure, een gestandaardiseerde meting die op vaste momenten in kaart brengt hoe een patiënt zijn gezondheid en de uitkomst van zijn behandeling ervaart.
Wat meet de PROM?
PROM-vragenlijsten zijn aandoeningsspecifiek en vragen voor, tijdens en na de behandeling naar de door de patiënt ervaren uitkomsten. PROMs bevatten vragen over het dagelijks functioneren, pijn, mobiliteit, (psychische) gezondheid en kwaliteit van leven. Dit gecombineerd met een tevredenheidsvraag en een ankervraag. Een ankervraag achterhaalt de verandering van een situatie, zoals verandering van pijnklachten sinds de operatie, of in algemeen dagelijks functioneren na een behandeling. Kan iemand bijvoorbeeld weer traplopen na een knievervanging?
Niet anoniem
Een belangrijk verschil met de PREM is dat de PROM per definitie niet anoniem is. De antwoorden van de patiënt worden gedeeld met de zorgaanbieder, bijvoorbeeld via het digitale patiëntendossier. Zorgaanbieder en patiënt kunnen de uitkomsten gebruiken om samen doelen te stellen. Ze kunnen samen beslissen over de behandeling, het verloop monitoren, waar nodig bijsturen en evalueren of het behandeldoel is behaald.
Resultaten
Naast dat PROMs gebruikt worden op individueel niveau, kunnen de resultaten ook op een hoger groepsniveau erg waardevol zijn. Neemt u bijvoorbeeld de ervaren uitkomsten bij elkaar, dan ziet u over de tijd of bepaalde behandelkeuzes effectiever zijn voor specifieke patiëntgroepen.
Hoe meer er met een vaste vragenset wordt gemeten per specialisme, hoe beter de resultaten onderling vergelijkbaar zijn, bijvoorbeeld in landelijke benchmarks.
Wat kunt u ermee?
Net als de PREM, levert ook de PROM informatie voor verschillende doelgroepen. Een patiënt kan gemakkelijker samen beslissen en aangeven wat hij belangrijk vindt. Ook geeft het inzicht in de eigen gezondheid en uitkomsten. Een zorgverlener kan de voortgang van de behandeling monitoren en krijgt handvatten om het gesprek te voeren over voor de patiënt begrijpelijke uitkomsten. Ook helpt het om eventuele problemen tijdig te identificeren.
Op ziekenhuisniveau kun je trends gaan zien, bijvoorbeeld of bepaalde behandelingen het gewenste effect hebben. Dit kan helpen om passende(re) zorg te leveren en om met zorgverzekeraars het gesprek aan te gaan over financiering van effectiviteit. En op een nog hoger niveau, in het geval van een landelijke benchmark, krijgen ziekenhuizen de mogelijkheid om van elkaar te leren en kennis te vergaren over het verloop van bepaalde aandoeningen en effectiviteit van behandelingen.
Bewust kiezen voor bruikbaar resultaat
Eén letter verschil, maar het doel en de inhoud van de metingen verschillen compleet. Wilt u vooral verbeterinformatie over organisatieprocessen ophalen en nieuwe patiënten keuze-informatie bieden, dan kiest u voor de PREM. Wilt u meer sturen op uitkomsten, behandeleffecten en de patiënt directer bij de behandeling betrekken, kies dan voor de PROM.
De instrumenten meten een ander aspect van de zorg en zijn hiermee complementair aan elkaar. In de praktijk zullen zaken elkaar raken en het is ook helemaal niet vreemd om beide instrumenten (tegelijkertijd) in te zetten. Als u maar in het achterhoofd houdt: hoe bewuster u kiest, hoe bruikbaarder de resultaten. En dat is natuurlijk wat u wilt: op een (patiënt)gerichte, en daarmee efficiënte manier verbeteren op de speerpunten van uw organisatie of afdeling.
