Jan-Jaap Hendrickx, KNO-arts/Hoofd-halschirurg in het Amsterdam UMC, is sinds vier jaar trekker van het ‘waardeteam’ voor hoofd-halsoncologie. Een waardeteam is een verbeterteam rond een zorgpad dat de principes van waardegedreven zorg toepast. “Het doel is om de zorg meetbaar te verbeteren door inzichtelijk te krijgen wat voor een patiënt belangrijk is.”
Eefje van Kessel is werkzaam als programmamanager van het Cancer Centrum Amsterdam in het Amsterdam UMC. Van Kessel coördineert samenwerkingsprojecten binnenhuis en over de muren van het ziekenhuis heen en ook projecten voor optimalisatie en verbetering van gebruik van data. “De zorg is al multidisciplinair georganiseerd rond zorgpaden en de waardegedrevenzorgprincipes helpen ons om de zorg naar een hoger niveau te tillen”, zegt ze.
Toolbox
Hendrickx en Van Kessel zijn betrokken bij de waardeteams waarin beter luisteren naar patiënten centraal staat. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van de toolbox voor patiënt- en familieparticipatie die vanuit het programma Waardegedreven Zorg beschikbaar is. Focusgroepen en Patient Reported Outcome Measures (PROMs), digitale vragenlijsten om ervaren gezondheid uit te vragen, zijn onderdeel van deze toolbox.
Focusgroepen
“Elke arts is ervan overtuigd dat hij de beste zorg levert”, zegt Hendrickx. “Maar met informatie van de patiënt krijg je meer en beter inzicht in diens behoeften en wensen. We proberen daarom via de focusgroepen allereerst inzicht te krijgen in wat voor de patiënten belangrijk is. Dit vormt de start van onze verbeteracties. Ook willen we het gesprek in de spreekkamer nog persoonsgerichter maken.”
Thermometer
Patiënten krijgen voorafgaand aan het poliklinisch consult een vragenlijst aangeboden. Deze wordt deels tijdens het consult van tien minuten besproken. Voor hoofd-halsoncologie maakt de specialist daarbij gebruik van PROMs. Hendrickx: “Doordat je de vragen vooraf geeft, word je in een richting gestuurd die je vooraf niet had kunnen bedenken. In een vragenlijst staat bijvoorbeeld: bent u bang dat de kanker terugkomt? Bij patiënten die drie of vier jaar na behandeling zijn, bespreek ik dat normaliter niet, maar als ze aangeven zich zorgen te maken, ga ik het gesprek aan en krijgt de patiënt betere zorg.” Het bespreken van 73 vragen is veel. Maar je leert snel om de voor de individuele patiënt relevante items eruit te halen, zegt Hendrickx. ”Je moet de informatie uit de vragenlijsten gebruiken als een thermometer.”
Opbrengst
Volgens Van Kessel moet waardegedreven zorg meer opleveren dan het kost. “Je kunt dat echter niet achter de komma uitrekenen. Er is een globale breuk waarbij je de opbrengst deelt door de kosten, maar we kijken vooral levert het echt iets op en kost het niet meer energie voor de deelnemers.”
Voor de patiënt verandert er ook wat in de zorg. Hendrickx: “De patiënt merkt alleen dat er gewerkt wordt met de vragenlijst. Wat je verder ziet, is dat mensen die in een focusgroep zijn uitgenodigd, zich bewust zijn van het volledige proces en de betrokkenheid van zorgprofessionals.” Bovendien: de huidige patiënt weet niet hoe het er vroeger aan toe ging. De patiënten die vijf jaar geleden onder behandeling waren, merken de veranderingen wel.
Uitdagingen
Het digitaal aanbieden van de vragenlijsten maakt het voor de meeste patiënten makkelijker, maar een aantal is niet digitaal vaardig. Hendrickx: “We laten deze patiënten de vragenlijsten op de poli invullen. Je merkt echter dat sommige mensen nog niet bediend worden. Daar liggen nog uitdagingen.”
“Ook willen we de samenwerking tussen verschillende specialisten en disciplines die betrokken zijn bij het zorgpad verbeteren”, vertelt hij. Door in het waardeteam te bespreken wat goede zorg is, ontstaat er volgens hem “synergie” binnen het team. “Het helpt als deze elkaar kennen en kunnen vinden. Regelmatig vergaderen, maar ook eenvoudig een collega kunnen bellen bij een klinisch probleem levert betere zorg op.”
Borging in het zorgproces
Van Kessel vertelt dat het project rondom waardegedreven zorg nu een paar jaar loopt en onderdeel van het normale zorg- en verbeterproces moet worden. “De projectondersteuning wordt afgebouwd. We proberen de implementaties met investeringen in dashboards meer onderdeel van het hele proces te maken. Dat is altijd ingewikkeld. Je gaat er met z’n allen voor, maar je moet het borgen in je proces, en daar ligt een uitdaging. Het waardeteam is een mooie basis om nieuwe ontwikkelingen, zoals de Juiste zorg op de juiste plek en digitalisering, te laten landen.”
